Schrif­te­lijke vragen Foie gras

Indiendatum: 28 feb. 2023
Antwoorddatum: 29 mrt. 2023

Zaterdag 18 februari was er een demonstratie bij restaurants in Wageningen die foie gras op het menu hebben staan. Foie gras mag in Nederland en veel andere landen niet meer geproduceerd worden vanwege het dierenleed dat met dwangvoedering gepaard gaat.[1] ‘Foie gras’ betekent ‘vette lever’. Het wordt geproduceerd door ganzen of eenden enkele malen per dag met behulp van een machine vol te proppen met eten. In New York staat er inmiddels een boete van 2000 dollar of een jaar gevangenisstraf op de verkoop van foie gras.[2] Desondanks staat bij diverse Gelderse restaurants nog foie gras op het menu.

Ook wordt het in Nederland nog door groothandels geleverd. De Hanos levert foie gras van verschillende Franse merken.[3] Bidfood levert foie gras van Jordy’s keuken.[4] Sligro levert het ook.[5] In 2001 haalde de Macro het uit de schappen.[6] Hoelang is niet bekend; inmiddels wordt het gewoon weer geleverd.[7] Uit antwoorden op Kamervragen uit 2009 blijkt dat het niet mogelijk zou zijn de import te verbieden.[8] Inmiddels zijn we ruim 13 jaar verder. Restaurants die het nog aanbieden wijzen erop dat het product niet ‘door de regering is verboden’.[9] De culinair recensent van het AD zegt erover “Het is vetmesterij in de klassieke vorm. Ganzen worden wekenlang met een buis volgepropt. Vroeger van staal, nu van plastic. Dat is geen leuk einde van het leven. Tegenwoordig zeggen we: dit is grensoverschrijdend. Gasten die om foie gras vragen, weten er wel van. Maar ze hebben er maling aan.”.[10]

De provincie subsidieert al meer dan 15 jaar de marketing van ongeveer 30 restaurants in de Achterhoek via de campagne ‘Wild eten in de Achterhoek’.[11] Bij veel van die restaurants staat eende- en ganzelever op het menu. Bij drie ervan, in Breedevoort,[12] in Winterswijk,[13] en in Doetinchem,[14] wordt ronduit foie gras genoemd. Hoe hypocriet is het dat de overheid zich zorgen maakt over overgewicht bij mensen,[15] maar dat de provincie Gelderland met tonnen subsidie al jaren meehelpt bedrijven te promoten die vervette levers verkopen van dieren die machinaal volgepropt worden.

In het verleden heeft de provincie ook restaurants gesteund met de aankoop van terrasverwarmers. Ook komt via het Winterfonds subsidie van de provincie bij restaurants terecht. Daarnaast organiseert de provincie vaak bijeenkomsten waarvoor cateraars, restaurants, hotels en zalencentra worden ingeschakeld. Het is niet onwaarschijnlijk dat bij enkele van deze bedrijven nog foie gras wordt aangeboden. Als overheden in subsidie- en inkoopvoorwaarden de voorwaarde zouden opnemen dat geen subsidie wordt verleend aan, of diensten worden afgenomen van bedrijven die foie gras aanbieden, dan zal dat zeker effect hebben.

Bij een stemwijzer voor de Europese verkiezingen in 2014 was er een zeer ruime meerderheid tegen foie gras. Van de zittende partijen was alleen de VVD het toen nog eens met de stelling “Landen als Frankrijk en Hongarije staat het vrij eenden en ganzen te dwangvoederen voor de productie van foie gras.”

1. Bent u het ermee eens, dat de productie van foie gras door dwangvoedering in Nederland is verboden ?
   
   Ja. Het gerecht Foie gras is alleen niet te verwarren met het gerecht Foie Royale, dat op een niet dieronvriendelijke manier en dus volgens Nederlandse wet en regelgeving geproduceerd mag worden. Het verschil wordt in deze video duidelijk uitgelicht.
   
   
2. Bent u het ermee eens, dat foie gras geproduceerd door dwangvoedering een dieronvriendelijk product is ?
   
   Antwoord:
   Ja
   
   
3. Bent u het ermee eens, dat het ongewenst is dat in Nederland foie gras wordt verkocht ?
   
   Antwoord:
   Ja. In zijn algemeenheid zijn we voor een gelijk speelveld in en buiten Europa en willen dat eisen die gesteld worden aan Nederlandse producenten en producten ook van toepassingen zijn en worden op geïmporteerde producten. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt op rijksniveau.
   
   
4. We gaan ervan uit dat de provincie bij bijeenkomsten geen foie gras serveert of gebruikt in gerechten, maar is dat ook ergens vastgelegd ? Zo ja, waar ?
   
   Antwoord:
   Op dit moment staat het volgende in onze inkoopvoorwaarden: ‘De opdrachtnemer levert zijn prestatie goed en zorgvuldig, naar beste weten en kunnen op een wijze die aan de overeenkomst beantwoordt en binnen de overeengekomen termijn. De opdrachtnemer maakt daarbij geen inbreuk op intellectuele of industriële eigendomsrechten van derden en leeft alle van toepassing zijnde wettelijke eisen en overige overheidsvoorschriften na.’ Hierin staat dus niet specifiek iets vastgelegd over Foie gras.
   
   
5. Het serveren van foie gras kan het politieke draagvlak voor de subsidie voor het promoten van de restaurants via Stichting Achterhoek Toerisme verminderen. Bent u bereid de Stichting Achterhoek Toerisme te verzoeken om de restaurants die met geld van de provincie worden gepromoot te vragen de foie gras van het menu te halen, en om terug te melden wat daarvan het resultaat is ?
   
   Antwoord:
   Er is geen lopende campagne waarbij Achterhoek Toerisme met middelen van de provincie restaurants promoot met Foie gras op de kaart, aangezien de campagnes beperkte looptijden hebben. Daarnaast is het gerecht Foie gras niet te verwarren met het gerecht Foie Royale, dat op een niet dieronvriendelijke manier en dus volgens Nederlandse wet en regelgeving geproduceerd mag worden.
   
   
6. Bent u bereid in de subsidievoorwaarden vast te leggen dat geen subsidies verleend worden aan bedrijven die foie gras op het menu hebben staan, of het leveren, of, meer in het algemeen, die handelen in producten die in Nederland niet meer geproduceerd mogen worden, en dat de subsidie ook niet gebruikt mag worden voor het maken van reclame voor zulke bedrijven ?
   
   Antwoord:
   Nee. De mogelijkheid om verplichtingen te verbinden aan een subsidie is wettelijk omkaderd. Per geval zal moeten worden bekeken of dit mogelijk en/of wenselijk is.
   
   
7. Bent u bereid in inkoopvoorwaarden of programma’s van eisen voor aanbestedingen vast te leggen dat geen diensten of producten afgenomen worden van bedrijven die foie gras op het menu hebben staan, of het leveren, of, meer in het algemeen, die handelen in producten die in Nederland niet meer geproduceerd mogen worden ?
   
   Antwoord:
   Nee. Zoals bij vraag 4 staat aangegeven moeten alle van toepassing zijnde wettelijke eisen en overige overheidsvoorschriften worden nageleefd.

[1] https://en.wikipedia.org/wiki/Foie_gras

[2] https://www.gelderlander.nl/ellen-willems/foie-gras-is-een-sjieke-naam-voor-een-lever-die-door-een-zeer-dieronvriendelijke-methode-is-gegroeid~afd7f9f4/

[3] https://www.hanos.nl/nl/Assortiment/Wild-en-Gevogelte/Foie-gras/c/001003003

[4] https://www.bidfood.nl/webshop/product/cannelloni-eend-stuk-100-gr-tray-10-stuks/_/A-productId-119805DS

[5] https://www.sligro.nl/p.33932.html/ruig-ganzen-lever-blok-pak-180-gram.html

[6] https://www.trouw.nl/nieuws/makro-foie-gras-uit-schappen-na-protest~b2a3d956/

[7] https://producten.makro.nl/shop/pv/BTY-X641575/0032/0021/Toque-Blanche-Bloc-de-Foie-Gras-de-Canard-500-gram

[8] https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/kamervragen/detail?id=2009Z10925&did=2009D36388

[9] https://www.gld.nl/nieuws/7887932/protest-tegen-foie-gras-op-menukaart-in-wageningen-ik-word-er-moe-van

[10] https://www.gelderlander.nl/wageningen/dat-wil-je-toch-niet-eten-dierenactivisten-demonstreren-tegen-wageningse-restaurants-die-foie-gras-verkopen~adceb2ae/

[11] https://wildetenindeachterhoek.nl/

[12] https://www.heerlyckheid.com/diner/

[13] https://www.levbymike.com/en/food-2/

[14] https://www.levfoodbar.com/wp-content/uploads/2023/01/LEV-DTC-jan-23-EN-DEF.pdf

[15] https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/overgewicht/overgewicht-terugdringen