Agenda­verzoek Dier­waar­digheid in het VLGG

Ik verzoek u een debat over dit onderwerp te agenderen in:

1. Een beeldvormende bijeenkomst op 7 februari 2024
2. Oordeelsvormende bijeenkomst op 28 februari 2024

1 Inhoud Agendaverzoek

Momenteel worden de kaders uitgewerkt voor het Vitaal Landelijk Gebied Gelderland (VLGG). Belangrijke meekoppelopgave vanuit het Rijk is dierwaardigheid. Het verzoek is om een beeldvormende sessie te organiseren met experts over de belangen en behoeften van gehouden dieren volgens de laatste wetenschappelijke inzichten, en hoe we dit kunnen meegeven als input voor het VLGG.

Daarin kunnen onder andere de volgende vragen worden beantwoord:

1. Wat is dierwaardigheid?
2. Welke maatregelen voor verduurzaming van de landbouw hebben positieve of negatieve gevolgen voor dieren?
3. Hoe kan dierwaardigheid als meekoppelkans een plek krijgen in het VLGG voor een integrale aanpak van de verduurzaming van de landbouw?
4. Welke stimuleringsmaatregelen zijn mogelijk voor agrarische ondernemers?

Het doel is om input op te halen die wordt meegenomen bij de uitwerking van het VLGG.

Bij de beeldvormende sessie wordt verzocht om experts/wetenschappers uit te nodigen op het gebied van dierenbelangen en dierwaardigheid.

Mogelijke genodigden:

1. Imke de Boer – hoogleraar Dieren en Duurzame Voedselsystemen WUR
2. Bas Rodenburg – hoogleraar dierenwelzijn UU, Raadslid van de RDA
3. Arjan Stegeman – hoogleraar diergezondheid UU, o.a. voorzitter van de Deskundigengroep Dierziekten
4. Janneke Vink – rechtsfilosoof, gespecialiseerd in dierenrechten, Raadslid van de RDA
5. Margaret Wenker – PhD in welzijns- en gezondheidseffecten van verschillende vormen van koe/kalf-contact.
6. Lisanne Stadig – lid van Jong RDA, beleidsmedewerker veehouderij bij de Dierenbescherming, PhD in gedrag en van vleeskuikens

De input van de experts nemen we vervolgens mee naar de oordeelsvormende bijeenkomst. Daar kan onderling en met GS het politieke debat worden gevoerd over de wenselijkheid en mogelijkheden van het betrekken van de belangen van dieren in de uitwerking van het VLGG. Behalve de input uit de beeldvormende bijeenkomst, kan hierbij ook de kabinetsreactie op het VLGG en de zienswijze van GS op dierwaardigheid als meekoppelend doel worden betrokken.

Momenteel werken GS het VLGG uit. GS komen in de zomer met een ontwerpprogramma. Tijdens de oordeelsvormende bijeenkomst kunnen PS suggesties aan GS doen over hoe de meekoppelkans van dierwaardigheid daarin kan worden meegenomen. Dit kan uiteindelijk ook in de vorm van een breed gedragen motie worden ingebracht.

2 Aanleiding

Provinciale Staten heeft in juli 2023 kaders vastgesteld voor het Vitaal Landelijk Gebied Gelderland (VLGG). Daarbij heeft Gedeputeerde Staten [1] In de handreiking voor de gebiedsprogramma’s NPLG is Dierwaardige veehouderij een meekoppelend doel[2]. In de kabinetsreactie op het VLGG lezen we dat geen van de door het Rijk aangewezen meekoppelopgaven zijn meegenomen voor Gelderland.[3]

3 Standpunt en overwegingen

Gelderland staat aan de vooravond van een grote transitie van het landelijk gebied, met uitdagingen die de natuur, leefbaarheid, bestaanszekerheid van boeren en dierenwelzijn raken. Daarom hebben we integrale, werkende oplossingen nodig. We moeten voorkomen dat we nu plannen maken die over een paar jaar de prullenbak in kunnen omdat sommige doelen, zoals dierenwelzijn, ontbreken.

Verscheiden dierenwelzijnsorganisaties waarschuwen dat dierenwelzijn over het hoofd wordt gezien bij de verduurzaming van de landbouw. Zo merkte de Raad voor Dierenaangelegenheden in 2021 op dat dierenwelzijn over het hoofd werd gezien bij beleid voor kringlooplandbouw.[4] In december 2023 brachten ze een rapport uit waarin ze waarschuwen dat bepaalde maatregelen in klimaatbeleid kunnen zorgen voor verdere achteruitgang van dierenwelzijn. De Dierenbescherming, Natuur & Milieu, Vogelbescherming Nederland, Natuurmonumenten en Caring Farmers constateerden dat het bij de stikstofdiscussie nauwelijks over dierenwelzijn gaat. Zij vrezen voor schijnoplossingen die acceptabel lijken, maar het milieu, de natuur, de dieren en uiteindelijk ook de mens, niet verder helpen maar wel veel geld en tijd gaan kosten. Daarom startten ze de campagne: ‘Ook onze transitie’.[5] Ook minister Schouten erkende in 2018 dat dierenwelzijn soms botst met duurzaamheidsthema's, en dat hierin keuzes te maken zijn. Bijvoorbeeld de wens tot vrije uitloop enerzijds en milieubelasting of risico’s voor het overbrengen van dierziekten afkomstig van wilde dieren anderzijds.[6] Deze keuzes moeten duidelijk op tafel liggen zodat we tot integrale oplossingen kunnen komen.

In de Tweede Kamer is een amendement op de Wet Dieren aangenomen, dat erop toeziet dat dieren in houderijsystemen hun natuurlijk gedrag moeten kunnen vertonen.[7] De minister is sindsdien bezig geweest met het uitwerken van een convenant voor dierwaardige veehouderij, waarbij wordt uitgegaan van de zes leidende principes voor een dierwaardige veehouderij zoals geformuleerd door de Raad voor Dierenaangelegenheden (RDA).[8]

De onderhandelingen voor het convenant zijn voorlopig gestaakt. Wel zal de minister begin 2024 komen met een Nota van Wijziging van het amendement, waarmee het amendement met een nadere invulling zal ingaan. Mocht deze niet wordt aangenomen zal het amendement Vestering alsnog doorgang vinden vanaf 1 juli 2024. In elk geval zal de wet aangescherpt worden en hierdoor zal de veehouderijsector binnen afzienbare tijd ook maatregelen moeten nemen. We zouden de belofte van perspectief voor de boer schaden, als we maatregelen ten behoeve van dierwaardige veehouderij nu niet gelijk meenemen, in één integrale landbouwtransitie, in plaats van veehouders over een paar jaar wéér investeringen te moeten laten doen.

Het ministerie van LNV heeft in reactie op de aangeboden eerste aanzet tot een Provinciaal Programma Landelijk Gebied, laten weten dat geen van de door het Rijk aangewezen meekoppelopgaven[9] zijn meegenomen. Zij roept op om de meekoppelopgave en de meekoppelende structurerende keuzes (MSKs) mee te nemen in het gebiedsprogramma en integraliteit in de verschillende opgaven te borgen.[10] Een van deze meekoppelkansen is Kaderstelling Dierwaardige veehouderij. Ook om die reden moeten we het hebben over dierwaardigheid.

December 2023

Bart Kuijer, Partij voor de Dieren

Eric van Kaathoven, SP

Eveline Vink, GroenLinks

Elmar Theune, Volt

Jan Pieter Vermeulen, PvdA

[1] https://gelderland.stateninformatie.nl/modules/3/Toezeggingen/870977

[2] https://www.omgevingsweb.nl/wp-content/uploads/po-assets/816903.pdf

[3] https://open.overheid.nl/documenten/d7f6681d-d464-4729-9675-5e4045d279fd/file

[4] https://www.rda.nl/publicaties/publicaties/2019/05/31/zet-dierenwelzijn-centraal-bij-kringlooplandbouw-boerderij-31-mei-2019

[5] https://www.dierenbescherming.nl/actueel/stikstofdiscussie-gaat-weinig-over-dierenwelzijn

[6] https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-28286-991.html

[7] https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-35398-23.html

[8] https://www.rijksoverheid.nl/documenten/convenanten/2022/11/04/convenant-dierwaardige-veehouderij

[9] https://www.omgevingsweb.nl/wp...

[10] https://open.overheid.nl/docum...