Schrif­te­lijke vragen: varkens gestikt in stal door uitvallen van venti­latie


Indiendatum: jun. 2019

Vorige week werd bekend dat in Winterswijk 900 varkens zijn omgekomen, waarschijnlijk doorhet uitvallen van de ventilatie.

Vorigeweek werd via de NOS ook bekend dat in het noodplan van een van de veiligheidsregio’sstaat dat als de stroom in Nederland langer dan 8 uur uitvalt rekening gehouden moet worden met "veesterfte alsgevolg van uitval airconditioning of verwarming".Het hoofd van het Nationaal Crisisteam denkt dat we in geval vangrootschalige stroomuitval "een beroep moeten doen op dezelfredzame samenleving"

Hoegroter de stallen zijn, hoe moeilijker dieren bij brand uit destallen te halen zijn, en hoe moeilijker het is om in te grijpen alsbijvoorbeeld een ventilatiesysteem uitvalt. Het Gelderse“plussenbeleid”, dat twee jaar geleden is ingevoerd, maakt noggrotere stallen mogelijk, groter dan 1,5 ha, eventueel metverdiepingen. Vorige maand heeft het college een subsidieregeling“Stallen voor de Toekomst” opengesteld,die het doel heeft emissies uit stallen te verminderen, en die duswellicht tot gevolg heeft dat stallen nog meer gesloten zullenworden, en nog meer afhankelijk van ventilatiesystemen zullen zijn.(In 2018 is vooral subsidie voor varkensstallen aangevraagd.)Vandaar dat onze fractie recent, tijdens de statenvergadering van 22mei,heeft gesteld dat Provinciale Staten medeverantwoordelijk is voortragische gebeurtenissen als in Winterswijk.

Vragen :

1. Bent u het met onze stelling eens, dat Provinciale Staten en Gedeputeerde Staten invloed hebben op de mate waarin dieren in Gelderse stallen afhankelijk zijn van technische systemen om hen in leven te houden?

2. Bent u het er mee eens, dat het niet acceptabel is, dat bij stroomuitval langer dan 8 uur mogelijk miljoenen dieren omkomen?

3. Bent u het er mee eens, dat we, om calamiteiten te voorkomen, dieren in stallen juist zelfredzamer zouden moeten maken, bijvoorbeeld door ze de mogelijkheid te geven naar buiten te gaan, zoals in biologische stallen?

4. Ziet u ook het risico dat het Gelderse plussenbeleid en het subsidiebeleid tot grotere en meer gesloten stallen kunnen leiden, waar dieren nog meer afhankelijk zijn van systemen die uit kunnen vallen?

5. Meer en meer stallen worden tegenwoordig automatisch bestuurd, zonder dat er mensen aanwezig zijn. De waarschuwingssystemen die hulp in moeten roepen als er wat mis gaat, moeten worden gecontroleerd door omgevingsdiensten of de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Wilt u voor ons nagaan hoe en hoe vaak door de NVWA of door de omgevingsdiensten de waarschuwingssystemen worden getest, die bij uitval van de ventilatie hulp moeten inroepen, en in hoeveel gevallen een waarschuwingssysteem niet naar behoren bleek te functioneren?

6. In het geval van Winterswijk zou het gaan om een stallencomplex zonder woongedeelte, en dus zonder veel toezicht. Kunnen Provinciale Staten via de ruimtelijke verordening ook regelen dat bij een stallencomplex een bedrijfswoning aanwezig moet zijn, om te voorkomen dat er meer en meer automatische stallencomplexen zonder toezicht komen?

Luukvan der Veer
Lid Provinciale Staten van Gelderland
Partijvoor de Dieren.

Indiendatum: jun. 2019
Antwoorddatum: 3 sep. 2019

Vraag 1: Bent u het met onze stelling eens, dat Provinciale Staten en Gedeputeerde Staten invloed hebben op de mate waarin dieren in Gelderse stallen afhankelijk zijn van technische systemen om hen in leven te houden?

Antwoord: In beperkte mate, en dan alleen daar waar provincie Gelderland in het kader van de Wet algemene bepalingen Omgevingsrecht (Wabo) het bevoegd gezag is. Op dit moment is dit bij een 3-tal in Gelderland (Aalten, Buren en Wijchen) het geval. In alle andere gevallen is de gemeente het bevoegde gezag voor de Wabo. In de Wabo worden die aspecten geregeld die het milieu aangaan, zoals luchtfilters voor fijnstof. De regels voor ventilatie hebben betrekking op het dierenwelzijn en is geregeld via de Wet dieren. Hiervoor is de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) het bevoegde gezag.

Vraag 2: Bent u het er mee eens, dat het niet acceptabel is, dat bij stroomuitval langer dan 8 uur mogelijk miljoenen dieren omkomen?

Antwoord: Ja, waarbij wij erop wijzen dat er een verantwoordelijkheid ligt bij de ondernemer om in dergelijke situaties in te grijpen. Volgens de wet/regelgeving moet bij de moderne gesloten stallen waar dieren afhankelijk zijn van mechanische ventilatie voorzien zijn van een 24-uurs alarmsysteem dat in werking treedt als de ventilatie niet naar behoren werkt bijvoorbeeld bij stroomuitval. Ook moet er een passend noodsysteem zijn. Dit is de verantwoordelijkheid van de boer evenals het onderhoud van deze systemen. In het geval van Winterwijk, waar u naar verwijst in uw inleiding, waarbij 900 varkens zijn omgekomen heeft de NVWA geconstateerd dat de boer de signalen van het alarmsysteem heeft genegeerd. De NVWA heeft daarom ook een boete opgelegd aan deze varkensboer.

Vraag 3: Bent u het er mee eens, dat we, om calamiteiten te voorkomen, dieren in stallen juist zelfredzamer zouden moeten maken, bijvoorbeeld door ze de mogelijkheid te geven naar buiten te gaan, zoals in biologische stallen?

Antwoord: Nee, in geval van calamiteiten zoals bij het uitvallen van het ventilatiesysteem of bij stalbrand raken dieren in paniek waardoor zij ook bij andere dieren onnodig leed kunnen veroorzaken. Goede voorzieningen die deze calamiteiten direct signaleren en verder voorkomen zijn effectiever. Bij een goed werkende moderne stal zijn de dieren beschermd en hebben een aangenaam (binnen)klimaat.

Vraag 4: Ziet u ook het risico dat het Gelderse plussenbeleid en het subsidiebeleid tot grotere en meer gesloten stallen kunnen leiden, waar dieren nog meer afhankelijk zijn van systemen die uit kunnen vallen?

Antwoord: Ja, het is juist dat het Gelderse plussenbeleid en het subsidiebeleid tot grotere en/of modernere stallen leidt. Het is bij deze stallen voor de dieren en de boer van belang dat de systemen optimaal functioneren en niet uitvallen. De boer is hier primair voor verantwoordelijk en moet vanuit zijn zorgplicht voor de dieren zelf een risicoafweging maken.

Vraag 5: Meer en meer stallen worden tegenwoordig automatisch bestuurd, zonder dat er mensen aanwezig zijn. De waarschuwingssystemen die hulp in moeten roepen als er wat misgaat, moeten worden gecontroleerd door omgevingsdiensten of de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). Wilt u voor ons nagaan hoe en hoe vaak door de NVWA of door de omgevingsdiensten de waarschuwingssystemen worden getest, die bij uitval van de ventilatie hulp moeten inroepen, en in hoeveel gevallen een waarschuwingssysteem niet naar behoren bleek te functioneren?

Antwoord: De omgevingsdiensten controleren niet op dergelijke waarschuwingssystemen. De omgevingsdiensten regelen enkel de (milieu) gevolgen die buiten de stallen optreden. Zie ook vraag 1. Het controleren en handhaven van waarschuwingssystemen is voorbehouden aan de NVWA, dit is geregeld in het besluit: Houders van dieren, artikel 2.5 lid 5 en 6. Wij beschikken dus niet over de door u gevraagde informatie.

Vraag 6: In het geval van Winterswijk zou het gaan om een stallencomplex zonder woongedeelte, en dus zonder veel toezicht. Kunnen Provinciale Staten via de ruimtelijke verordening ook regelen dat bij een stallencomplex een bedrijfswoning aanwezig moet zijn, om te voorkomen dat er meer en meer automatische stallencomplexen zonder toezicht komen?

Antwoord: Wij hebben niet onderzocht in hoeverre dit mogelijk is. Wij zien op dit moment niet de noodzaak om dit te doen. Een bedrijfswoning of woongedeelte bij een stallencomplex garandeert geen betere monitoring op het welzijn van de dieren. Bij een bedrijfswoning hoeft niet altijd iemand aanwezig te zijn die 24-uur toezicht houdt op wat er in de stallen gebeurt. De huidige werkwijze waarbij een 24-uurs alarm-app op de mobile telefoon van de boer is geïnstalleerd geeft ook een garantie op toezicht. De boer heeft ten alle tijden een zorgplicht richting zijn dieren. Daar kunnen de bevoegde autoriteiten hem ten alle tijden op aanspreken als hij hierin nalatig is.

De documenten met vragen en antwoorden zijn ook gepubliceerd op de website van de Provincie Gelderland

Interessant voor jou

Schriftelijke vragen over de uitspraak Raad van State over Programma Aanpak Stikstof

Lees verder

Schriftelijke vragen: extreme temperaturen in stallen tijdens hittegolf

Lees verder

Help mee aan een betere wereld

    Word lid Doneer