Bijdrage Begroting 2025: geef geld aan de wildop­vang­centra!

Lester Van der Pluijm: Dank u wel voorzitter. Klimaat krijgt van dit college niet de aandacht die nodig is voor de toekomst. Gewenste resultaten blijven uit om de grote crisissen van onze tijd te bezweren. Lokaal is er veel 61 onrust over Lelystad Airport, maar ons college doet zo min mogelijk. Laten we gemeenten niet straffen die wél stappen maken op het gebied van klimaat. Wij zijn benieuwd of Gedeputeerde Staten de rem op investeringen wilt inzetten om beleid te beïnvloeden. Zet dat de bestuurlijke verhoudingen niet op scherp met de gemeente en is het überhaupt juridisch wel houdbaar? 

Het moge duidelijk zijn dat onze fractie bezorgd is over hoe het in Gelderland gaat. GS voert lang niet altijd meer een geamendeerd besluit of een motie van PS uit. Het World Food Experience Center is nog altijd niet definitief afgewikkeld. Het initiatiefvoorstel over sociale veiligheid in het openbaar vervoer uit 2022 staat nog altijd open. Hoe vaak komt het nu voor dat Provinciale Staten met het initiatiefvoorstel komt? In het najaar van 2024 komt nieuwe informatie over de uitvoering van het initiatiefvoorstel. Maar dan zal het telefoonnummer om overlast te melden in de bus nog altijd niet operationeel zijn. Soms komt GS zelfs met foutieve antwoorden op Statenvragen. Onze fractie zal op een later moment een notitie erover agenderen. Een voorbeeld is dat het hout bij warmtebedrijf Ede toch niet duurzaam blijkt te zijn na onderzoek van Omroep Gelderland naar de certificeringen. Het moment is aangebroken om op een andere manier te gaan werken in Gelderland. Laten we een voorbeeld nemen aan de werkwijze van de gemeente Nijmegen. Daar rapporteert het college twee keer per jaar over de voortgang van openstaande moties en de afdoening wordt vervolgens weer in stemming gebracht in de raad. Dat is een manier om Provinciale Staten goed en stevig in positie te zetten. Gelukkig zijn er ook ontwikkelingen om positief over te zijn. Zo is het digitaal depot bij het Gelders Archief eindelijk operationeel. Er is een rechtszaak van Luuk Van der Veer voor nodig geweest, maar alla. 

Het is al een beetje in de vergetelheid gebracht, maar ik maak dus een referentie naar SOS van ABBA. Dus ik ben ook wel benieuwd met welk nummer de gedeputeerde komt in haar bijdrage. Hoeft geen ABBA-nummer te zijn, maar mag altijd. Ik zal afronden. Ondanks onze zorgen die ik ook net hebben benoemd, zijn wij ook hoopvol. Als ons amendement over de wildopvang het haalt, dan zullen wij voor het eerst in meer dan tien jaar voor de begroting stemmen. Daniëlle Van de Weerd zal u daar straks meer over vertellen als de gedeputeerde welwillend is om haar het woord te geven. Dank u wel voorzitter.

Mevrouw Van de Weerd: Voorzitter dank u wel. Verbinding met de ander geeft ons leven betekenis en helpt ons om sterke gemeenschappen te bouwen. Verbinding is helend en beschermt ons als samenleving tegen polarisatie en verdeeldheid. Niet alleen de samenleving, ook de natuur valt of staat bij sterke verbindingen. Niet voor niets is in Europa afgesproken om een robuust verbonden natuurnetwerk tot stand te brengen. Om planten en dieren duurzaam in stand te houden en om de gevolgen van klimaatverandering op te vangen. Voor Gelderland hebben we deze ambitie uitgesproken in onze Omgevingsvisie. T

och zien we dat er nog belangrijke schakels ontbreken. Vooral met de natuur in andere provincies, zoals met Utrecht en Flevoland. De provincie Utrecht geeft aan dat Gelderland te weinig ambitie toont op dit punt. Dit gebrek aan ambitie zien we ook terug op de begroting. Terwijl de deadline voor het afronden van het natuurnetwerk nadert en we op korte termijn ook moeten voldoen aan de verplichtingen van de Europese Natuurherstelwet. Die ons verplicht om concrete herstelmaatregelen te treffen. Robuuste natuurverbindingen met andere provincies kunnen hieraan een belangrijke bijdrage leveren. Daarom dient de Partij voor de Dieren samen met D66, GroenLinks, de SP, Volt en de Partij van de Arbeid een amendement in om vanaf 2025, naast de afronding van het GNN, ook in te zetten op het realiseren van provincie overstijgende natuurverbindingen. Dit aan te kaarten binnen het IPO.

Hierbij is het natuurlijk ook van belang dat dieren veilig de weg kunnen oversteken. Daarom dienen wij ook de motie van GroenLinks mee in, Red de pad! Want er komen nog veel te veel dieren om in het verkeer. Zo zijn er onlangs op de N310 Ecoduct Oud Reemst, drie jonge wolven doodgereden. Waarschijnlijk omdat ze te klein waren om over de hekken te springen waarmee Park de Hoge Veluwe dit ecoduct heeft afgesloten. De Partij voor de Dieren vindt het onacceptabel dat de provincie deze illegale afsluiting al vijf jaar lang gedoogd. Het gaat hier om een cruciale doorgang die bovendien met miljoenen euro's belastinggeld is aangelegd. Dus wij vragen de gedeputeerde, wanneer gaan deze hekken nu eindelijk eens open? 

Voorzitter, als samenleving willen wij er alles aan doen om pijn en verwondingen bij dieren te voorkomen. Het is dan ook een groot goed dat wij in Gelderland voor zieke en gewonde dieren in het wild kunnen aankloppen bij een wild opvangcentrum. Dat er deskundigen zijn die zich met hart en ziel kunnen ontfermen over dieren in nood. Die voorlichting geven om dierenleed te voorkomen. Die zinvol werk bieden aan mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Helaas wordt er achter de deuren van deze wild opvangcentra een continue strijd gevoerd om het hoofd boven water te houden. Want tegenover de hoge kosten voor zorg en huisvesting die de centra maken, staat geen structurele financiering vanuit de overheid. Om hun waardevolle werk te kunnen doen zijn de wild opvangcentra volledig aangewezen op particuliere giften. Dat dit moeilijk vol te houden is, zien we aan het grote aantal opvangcentra dat de afgelopen jaren heeft moeten stoppen. De overblijvende centra hebben het hierdoor nog drukker gekregen en dierenambulances moeten nog verder rijden om de dieren onder te brengen. Voorzitter, wij willen voorkomen dat straks nog meer centra hun deuren moeten sluiten en de hulp aan dieren in nood nog verder onder druk komt te staan. Daarom dient de Partij voor de Dieren vandaag samen met Volt, GroenLinks en de SP een amendement in om in 2025 236.000 euro beschikbaar te stellen voor negen Gelderse wild opvangcentra. Een bedrag dat we willen dekken met middelen die beschikbaar zijn voor ideeën vanuit de samenleving. Middelen die wij als Staten zelf mogen besteden en die niet zijn gereserveerd voor andere opgaven. Ik vraag alle Statenleden dan ook om hun hart te laten spreken en om de wild opvangcentra niet in de kou te laten staan.

Voorzitter, ik rond af met het thema dat al het leven op aarde mogelijk maakt en dat daarom bovenaan onze agenda zou moeten staan. Ik heb het over water. Water is van levensbelang, maar de beschikbaarheid en de kwaliteit van water staan enorm onder druk. In tachtig procent van de gebieden in Gelderland waar drinkwater wordt gewonnen, zijn bestrijdingsmiddelen aangetroffen. In zeven gebieden is sprake van een gevaarlijke normoverschrijding. We zien dat gedeputeerde Mol niet stilzit en we zijn heel blij met het aangekondigde verbod op niet-biologische bollenteelt in deze gebieden. Maar er moet meer gebeuren om het gebruik van bestrijdingsmiddelen tegen te gaan. Want er zijn steeds meer aanwijzingen dat bestrijdingsmiddelen schadelijk zijn voor mens, dier en natuur. Vandaar onze steun aan de motie van GroenLinks over geen bestrijdingsmiddelen. 

Maar ook gedeputeerde Zoet vragen we om extra inspanningen op de dit gebied. Want ze zien dat op de hoge zandgronden in het Waterschap Rijn en IJssel de waterkwaliteit is achteruitgegaan, ondanks het project Waterwijs Boeren dat door de provincie is gefinancierd. Hoe kan dit? Vragen we de gedeputeerde. 

Voorzitter, niet alleen de Partij voor de Dieren, ook de waterschappen maken zich grote zorgen over de waterkwaliteit. In het bijzonder om de gevaren van PFAS, die op honderden plekken in Gelderland aanwezig zijn. Waterschappen doen er alles aan om het water schoon te houden. Maar zolang de PFAS-kraan niet voor dichtgedraaid, blijft het dweilen met de kraan open. Daarom hebben acht waterschappen, waaronder het waterschap Rivierenland, een brandbrief opgesteld aan het Rijk. Waarin zij pleiten voor een landelijk verbod op PFAS. De Partij van de Arbeid, de Partij voor de Dieren, GroenLinks, Volt, de SP en D66 vinden dat deze oproep steun verdient. Komen daarom met een motie waarin wij ons als PS uitspreken dat wij de waterschappen steunen in hun terechte strijd tegen PFAS. Waarbij we als provincie de brandbrief van de waterschappen onderschrijven en daar waar kan samen met de waterschappen optrekken. We weten dat gedeputeerde Mol de urgentie van het PFAS-probleem onderschrijft, dus wij hopen op brede steun voor deze motie. Dank u wel.