Schrif­te­lijke vragen over omge­vings­ver­or­dening, natuur­be­graven en "eeuwig­du­rende" grafrust


Indiendatum: 1 feb. 2021

In het voorstel voor de aanpassing van de omgevingsverordening wordt het woord “eeuwigdurend” toegevoegd in de volgende voorwaarde voor natuurbegraven:

f. de grafrust wordt eeuwigdurend gerespecteerd;

In de reactienota staat erover:

‘Het is juist dat, in tegenstelling tot de huidige regels, de grafrust "eeuwigdurend" moet worden gerespecteerd. Hier is voor gekozen omdat we willen voorkomen dat een natuurbegraafplaats zich ontwikkelt tot een reguliere begraafplaats.’

Een deskundig jurist schrijft over eeuwigdurende grafrust echter dat dat geen correcte omschrijving is, maar dat moet worden gesproken over een graf voor onbepaalde tijd:

Het is juridisch en ook feitelijk onmogelijk om te garanderen dat graven echt eeuwigdurend blijven bestaan.

en

Terzijde: naar Nederlands recht is het niet mogelijk om op een graf een eeuwigdurend grafrecht te vestigen. Alleen voor onbepaalde tijd. Niet iedere begraafplaats geeft daar correcte informatie over. Soms spreekt men van 'eeuwige grafrust' of gebruikt men een andere verhullende term, waarbij er geen wettelijke waarborgen zijn voor de eeuwige instandhouding van een graf.

en

Overigens adviseer ik niemand om de term 'eeuwig durend' graf te gebruiken. Geen enkel graf zal echt eeuwigdurend zijn. Misschien wel een paar eeuwen, maar de ervaring in Nederland leert dat dat het hoogst bereikbare is. U, als gemeente, kunt hooguit spreken van een graf voor onbepaalde tijd. Iedereen kan zijn best doen om een graf heel lang te laten bestaan, maar men moet niet iets beloven wat men niet kan waarmaken, is mijn mening.

en

Ik vind het heel opmerkelijk dat - eveneens anno 2016 - de meeste natuurbegraafplaatsen die sinds 2010 als paddestoelen de grond uit schieten, bijna allemaal 'eeuwige graven' uitgeven. Niet als variëteit, maar als standaard. Een in mijn ogen onbegrijpelijke naïviteit. Ik voorspel dat velen daar eind deze eeuw veel spijt van hebben.

Behalve dat in de verordening geen verhullende en/of misleidende woorden zouden moeten staan, is het eisen van “eeuwigdurende” grafrust misschien ook niet nodig om het doel te bereiken. Misschien is het zelfs ongewenst. In het voorstel worden rasters rond natuurbegraafplaatsen toestaan. Eeuwigdurende grafrust zou betekenen dat de rasters er tot in de eeuwigheid zouden moeten staan, en dat de natuur voor altijd ontoegankelijk wordt voor bijvoorbeeld dassen en wilde zwijnen.

Waarschijnlijk willen natuurliefhebbers juist liever niet dat een natuurbegraafplaats tot in de eeuwigheid door een raster omgeven wordt.

Het is ook niet ondenkbaar dat sommigen niet zozeer om de natuur op een natuurbegraafplaats begraven willen worden, maar met name om een zo “eeuwigdurend” mogelijk graf te hebben. Het is de vraag of dat dan niet praktischer op een gewone, omheinde begraafplaats zou kunnen.

Over het voorstel om rasters rond natuurbegraafplaatsen toe te staan stelden we al eerder vragen (PS2021-49 en PS2021-69).

Vragen:

  1. Is het mogelijk op een andere manier te voorkomen dat een natuurbegraafplaats zich ontwikkelt tot een gewone begraafplaats, en voor wie dat zouden willen de mogelijkheid open te houden om in een verre toekomst graven te ruimen, de begraafplaats te sluiten, en eventuele rasters te verwijderen?

  2. Is het niet voldoende om bijvoorbeeld te verlangen dat er niet meer dan 500 begravingen per ha mogen plaatsvinden, of maximaal 24 per ha per jaar?

  3. Wat gebeurt er als de natuurbegraafplaats failliet gaat, en het eventuele raster, dat in het voorstel toegestaan wordt, niet meer kan onderhouden?

  4. Kunt u, eventueel in overleg met bovengenoemde deskundige, een alternatieve formulering opstellen voor artikel 2.46 lid 1 onder f, zonder verhullende of misleidende woorden, om het voorstel te kunnen amenderen?

Luuk van der Veer
Lid Provinciale Staten van Gelderland
Partij voor de Dieren

Indiendatum: 1 feb. 2021
Antwoorddatum: 9 mrt. 2021

Vraag 1:
Is het mogelijk op een andere manier te voorkomen dat een natuurbegraafplaats zich ontwikkelt tot een gewone begraafplaats, en voor wie dat zouden willen de mogelijkheid open te houden om in een verre toekomst graven te ruimen, de begraafplaats te sluiten, en eventuele rasters te verwijderen?

Antwoord:
Het is juist dat, zoals in de inleiding op de vragen wordt aangegeven, de Wet op de lijkbezorging spreekt over grafrechten voor bepaalde tijd, waarbij een minimum duur geldt van 10 jaar, en grafrechten voor onbepaalde tijd. Een grafrecht voor onbepaalde tijd houdt echter niet automatisch eeuwigdurende grafrust in. Eeuwigdurende grafrust ziet op een grafrust die voor altijd duurt en een grafrecht voor onbepaalde tijd beoogt grafrust zonder vooraf vastgestelde einddatum.

Uitgangspunt bij een natuurbegraafplaats is dat een graf slechts eenmaal wordt uitgegeven. Het grafrecht voor bepaalde tijd, waarbij een graf na afloop van het grafrecht geruimd kan worden, is hierbij niet passend. Echter, ook bij een grafrecht voor onbepaalde tijd is er een rechthebbende op het graf die kan bepalen dat, na verloop van de wettelijke minimale grafrust van 10 jaren, het graf geruimd mag worden. Het graf kan dan opnieuw uitgegeven worden. Omdat wij dit niet wenselijk vinden op een natuurbegraafplaats, hebben wij in het voorstel opgenomen dat de grafrust eeuwigdurend moet worden gerespecteerd. De Wet op de lijkbezorging bevat geen expliciete regeling voor eeuwigdurende grafrust, maar laat hiervoor wel de nodige ruimte. Hoe de eeuwigdurende grafrust vervolgens daadwerkelijk wordt gerealiseerd, is afhankelijk van de inhoud van de akte van uitgifte waarmee het grafrecht wordt gevestigd, de geldende gemeentelijke beheersverordening en eventuele algemene voorwaarden voor die begraafplaats. Eeuwigdurende grafrust gaat dus verder dan het uitgeven van een grafrecht voor onbepaalde tijd.

Het is volgens ons niet mogelijk op een andere manier te voorkomen dat een natuurbegraafplaats zich ontwikkelt tot een gewone begraafplaats. Immers, zoals hiervoor is toegelicht, als we geen eeuwigdurende grafrust voorschrijven heeft een rechthebbende altijd, na afloop van de wettelijke grafrust van 10 jaar, de mogelijkheid het graf te laten ruimen en kan het graf opnieuw uitgegeven worden. En dat is juist iets dat we niet willen op een natuurbegraafplaats. Eenmalig gebruik van de ruimte en geen ruiming van graven is wat we nastreven. Om deze reden is bijvoorbeeld ook voorgeschreven dat geen bijzettingen mogen plaatsvinden.

Vraag 2:
Is het niet voldoende om bijvoorbeeld te verlangen dat er niet meer dan 500 begravingen per ha mogen plaatsvinden, of maximaal 24 per ha per jaar?

Antwoord:
In de huidige en de voorgestelde regels voor natuurbegraven is al opgenomen dat het aantal graven ten hoogste 500 per hectare mag bedragen. Dat laat echter onverlet dat, als geen eeuwigdurende grafrust wordt voorgeschreven, een graf tweemaal uitgegeven kan worden en dus graven geruimd kunnen worden. Het aantal begravingen per hectare, eventueel per jaar, zegt niets over het eenmalig gebruik van de ruimte die we juist nastreven. Ook met een beperkt aantal begravingen per hectare kan een graf immers tweemaal uitgegeven worden.

Vraag 3:
Wat gebeurt er als de natuurbegraafplaats failliet gaat(7), en het eventuele raster, dat in het voorstel toegestaan wordt, niet meer kan onderhouden?

Antwoord:
Hier kunnen wij niet in algemene zin een antwoord op geven. Als faillissement van een natuurbegraafplaats wordt uitgesproken zal een curator worden aangewezen. De curator beheert de failliete boedel en betaalt zo veel mogelijk schulden af. Een faillissementsprocedure kan op verschillende manieren eindigen, bijvoorbeeld door toepassing van een schuldsaneringsregeling. Wat er gebeurt met een eventueel slecht onderhouden raster in geval van een faillissement is afhankelijk van de uitkomst van de faillissementsprocedure.

Vraag 4:
Kunt u, eventueel in overleg met bovengenoemde deskundige, een alternatieve formulering opstellen voor artikel 2.46 lid 1 onder f, zonder verhullende of misleidende woorden, om het voorstel te kunnen amenderen?

Antwoord:
Over de wijze van amendering kan de griffie uw fractie ondersteunen. De inhoudelijke inbreng voor het amendement dient vanzelfsprekend van uw fractie te komen. Voor een goede formulering van amendementen kunt u via de griffie technische ondersteuning vragen.


Gedeputeerde Staten van Gelderland
John Berends - Commissaris van de Koning
Pieter Hilhorst - secretaris

Interessant voor jou

Schriftelijke vragen over omgevingsverordening, wijzigingen door GS

Lees verder

Schriftelijke vragen over omgevingsverordening 4-2-21

Lees verder

Help mee aan een betere wereld

    Word lid Doneer