Schriftelijke vragen over stikstofdepositie door de binnenvaart
-
- Vragen
- Schriftelijke vragen over stikstofdepositie door de binnenvaart
Indiendatum: 1 dec. 2020
Op de website van de provincie is te lezen:
“We willen dat de binnenvaart sneller duurzamer wordt. Het Expertise en Innovatie Centrum Binnenvaart (EICB) deed onderzoek voor ons. Hieruit blijkt dat door de binnenvaart duurzamer te maken, er veel stikstofwinst te behalen is. Het kabinet trekt hiervoor € 79 miljoen uit. Maar met een investering van in totaal € 200 miljoen kan de helft van de schepen onder Nederlandse vlag redelijk makkelijk en snel een katalysator krijgen. Daardoor neemt de stikstofbelasting (NOx) per schip met 80-95% af. Met dat extra geld kan het Rijk het doel voor de beschermde natuur langs de grote rivieren halen. Bovendien heeft deze maatregel een positief effect op de Veluwse natuur.”
De stikstofuitstoot door de binnenvaart was al eerder genoemd in de concept-uitvoeringsagenda Gelderse Maatregelen Stikstof:
“Ook de hoge emissies van de binnenvaart op de Waal zorgen voor depositie effecten tot aan de noordzijde van de Veluwe.”
en
“Daarnaast hebben we zelf het initiatief genomen voor een verduurzamingsonderzoek samen met het Expertise en Innovatie Centrum Binnenvaart. De provincies in het midden en zuiden van het land doen mee aan dit Gelderse initiatief. De uitkomsten worden in de tweede helft van 2020 verwacht.”
Als we in de Aerius Monitor de depositie in Natura 2000 gebied Rijntakken opzoeken in optie “Stikstofdepositie in relatie tot natuur” ziet de situatie er minder ernstig uit dan in Natura 2000 gebied Veluwe:
Aerius Rijntakken 201129
Er zijn hexagonen met overschrijding van 1 tot 2 maal de kritische depositie waarde (KDW) (lichtpaars) en meer dan 2 maal de KDW (donkerpaars) maar ook veel groene hexagonen zonder overschrijding.
Als we de donkerpaarse plek bekijken in “Informatie op locatie” zien we dat het gaat om leefgebied "Lg11. Kamgrasweide & Bloemrijk weidevogelgrasland van het rivieren- en zeekleigebied” met een KDW van 1.429 mol/ha/j terwijl de hoogste depositie ter plaatse 3.352 mol/ha/j is:
In “Hoofdstuk 2” kunnen we de herkomst zien van de hoge depositie:
3.149 mol/ha/j is vooral afkomstig van een lokaal veehouderijbedrijf, 54 mol/ha/j (bijna een factor 60 minder) is van de scheepvaart.
In “gebiedsinformatie. Hoofdstuk 4” kunnen we de meeste gevoelige natuur in de Rijntakken zien:
De donkerpaarse hexagonen met gevoelige natuur zijn van het type “H6120 Stroomdalgraslanden”. In “Depositie op lokatie, hoofdstuk 3” zien we dat er bij Kekerdom gebieden zijn waar de KDW wordt overschreden:
In “Depositie op lokatie, hoofdstuk 2” zien we dat de bijdrage van de veehouderij 570 mol/ha/j is, en van de scheepvaart 101 mol/ha/j:
Zelfs in gebieden die dicht bij de rivier en relatief ver van veehouderijbedrijven liggen, is de depositie door veehouderijbedrijven bijna zes maal zo hoog als die van de binnenvaart.
Bovendien is de situatie op de Veluwe vele malen ernstiger. Bijna alle hexagonen zijn daar overbelast:
Habitattype H3130 “Zwakgebufferde vennen” is hier bijvoorbeeld ruim drie keer overbelast:
Ook hier is de belangrijkste bijdrage die van veehouderij in de buurt:
De bijdrage van scheepvaart is bijna twintig keer minder.
Ook in de “Landkaart 2030” zijn de grotere problemen op de Veluwe en andere Natura 2000-gebieden buiten de Rijntakken duidelijk te zien.
De vraag is dus of de 200 miljoen euro die het college voor de binnenvaart wil gebruiken niet beter ook ingezet kan worden om de depositie door veehouderijbedrijven te verminderen.
Ook in de analyse van het Planbureau van de Leefomgeving zijn de kosten van stikstofmaatregelen voor de binnenvaart hoger dan voor de veehouderij. Het Planbureau wijst er verder op dat jaarlijks ook zonder (subsidie)maatregelen al 90 motoren vervangen worden door schonere, en dat met een stimuleringsregeling voor motorvervanging (door een stage-V motor) de mogelijkheden voor uitrol van (semi-)elektrische aandrijving op langere termijn worden beperkt.
- De provincie heeft door Wageningen Universiteit laten onderzoeken wat het effect is van verschillende scenario’s voor een vrijwillige gerichte opkoopregeling voor veehouderijbedrijven.
Is Gedeputeerde Staten bereid, mede gezien het feit dat het om tientallen tot honderden miljoenen euro’s gaat, bij dat onderzoek ook scenario’s te betrekken waarbij het budget minder gebruikt wordt voor maatregelen bij de binnenvaart, en meer voor uitkoop van veehouderijbedrijven ? - Kan het onderzoek van het Expertise en Innovatie Centrum Binnenvaart openbaar toegankelijk worden gemaakt ?
Luuk van der Veer
Lid Provinciale Staten van Gelderland
Partij voor de Dieren
Indiendatum:
1 dec. 2020
Antwoorddatum: 15 dec. 2020
Vraag 1: De provincie heeft door Wageningen Universiteit laten onderzoeken wat het effect is van verschillende scenario’s voor een vrijwillige gerichte opkoopregeling voor veehouderijbedrijven. Is Gedeputeerde Staten bereid, mede gezien het feit dat het om tientallen tot honderden miljoenen euro’s gaat, bij dat onderzoek ook scenario’s te betrekken waarbij het budget minder gebruikt wordt voor maatregelen bij de binnenvaart, en meer voor uitkoop van veehouderijbedrijven?
Antwoord: In Gelderland kiezen we voor een effectieve en efficiënte inzet van maatregelen per gebied. Daarbij kijken we naar het totale natuureffect van een bronmaatregel (dus de totale stikstofdepositie op de N2000 natuur). Belangrijk is daarbij te analyseren welke bronnen van stikstofuitstoot in een gebied voor natuurbelasting zorgen. Voor de Veluwe geldt dat de kalverhouderij voor relatief veel stikstofdepositie zorgt en dat deze sector onvoldoende in de Rijksregelingen zijn betrokken. Vandaar de Gelderse inzet voor verduurzaming van deze sector. In de Rijntakken zien we dat door de verduurzaming van de binnenvaart de N2000 gebieden in de Rijntakken dichter bij de KDW gebracht kan worden. Van belang is dus te kijken per gebied welke bron leidt tot welke natuurimpact. Dat is voor ons de basis voor een integrale afweging.
Het Rijk heeft 79mln gereserveerd voor de verduurzaming van de binnenvaart. Dit zien we ook als een Rijksopgave. Aangezien 1/3 van de vaarweg in Gelderland ligt, en het aandeel NOx uitstoot van de binnenvaart in Nederland voor Gelderland 23% is, zien we dat hier natuurwinst te behalen valt. We roepen daarom het Rijk op om versneld meer geld vrij te maken zodat in 2025 de helft van de binnenvaartschepen onder Nederlandse vlag duurzamer zijn. En de KDW in de Rijntakken en N2000 gebieden langs de grote rivieren elders in Nederland binnen bereik komt.
Vraag 2: Kan het onderzoek van het Expertise en Innovatie Centrum Binnenvaart openbaar toegankelijk worden gemaakt?
Antwoord: Op het moment dat het onderzoek van het Expertise en Innovatie Centrum Binnenvaart klaar was, bleek dat de normeringen in Aerius zodanig veranderd zijn, dat een herberekening noodzakelijk is. Zodra de gegevens geactualiseerd en verwerkt zijn, zullen wij het onderzoek openbaar maken.
Gedeputeerde Staten van Gelderland
John Berends - Commissaris van de Koning
Pieter Hilhorst - secretaris
Interessant voor jou
Schriftelijke vragen over stikstofdepositie en uitkopen van bedrijven
Lees verderSchriftelijke vragen over geitenhouderij, de nieuwe omgevingsverordening en stikstofemissie
Lees verder