Schrif­te­lijke vragen Brede welvaart in gebieds­opgave


Samen met CU en GL

Indiendatum: 18 jan. 2023

In de statenbrief van 8 november over de Monitor Brede Welvaart & inzet van het Gelderland Panel in de gebiedsagenda’s wordt aangegeven dat de uitkomsten van de Brede Welvaart monitor gebruikt worden voor sturing op de gebiedsagenda’s. Dit is een uitwerking van de aangenomen motie 21M47. De Gebiedsagenda’s stelt u samen met onze partners in de desbetreffende regio’s uit. Deze agenda’s worden periodiek geüpdatet. Wanneer dit plaatsvindt, gebruikt u de uitkomsten van deze monitor om in samenspraak met onze partners in de regio te bekijken of de agenda’s bijgestuurd moeten worden door bijvoorbeeld meer focus op een bepaald thema aan te brengen.

Vragen:

Definitie

In de begroting van 2022 (p. 121) staat “het uiteindelijke doel is een gezond, veilig, schoon en welvarend Gelderland. Dit wordt ook wel brede welvaart genoemd.” Ecologie is expliciet onderdeel van brede welvaart (p. 51). Ook in de motie staat: “het bloeien van individuen en gemeenschappen en hun fysieke omgeving dient een centrale plek te hebben”. In de Statenbrief lezen we echter dat “[breed] slaat op het breed beschouwen hoe het gaat met inwoners in de regio op economisch, sociaal en fysiek vlak”. Hier wordt ecologie niet genoemd. Brede welvaart gaat erom dat een enge opvatting van welvaart niet ten koste gaat van de wereld waarin we leven. “Welvaart gaat om het welzijn van mensen” is daarmee een nauwe lezing van de mens in haar ruimtelijke context.

1. Hoe verhoudt de door GS gehanteerde definitie van brede welvaart in de Statenbrief van 8 november (welvaart gaat om het welzijn van mensen) zich met de definitie in de begroting van 2022 (p. 121) dat brede welvaart gaat om een gezond, veilig, schoon en welvarend Gelderland dat ook ecologie omvat (p. 51)?

Antwoord:
Brede Welvaart is een concept in ontwikkeling en wordt op verschillende manieren beschreven. De
kern is dat welvaart meer is dan economische groei en dat het ook gaat om duurzame ontwikkeling
en het welzijn van mensen. In de begroting op pag. 121 is dit specifiek voor Gelderland toegespitst
aan de hand van de termen “gezond, veilig, schoon en welvarend”.
Om het concept van Brede Welvaart te kunnen gebruiken hanteren wij de internationaal
afgestemde definitie van het CBS: “Brede Welvaart wordt gedefiniëerd als onze huidige kwaliteit
van leven én de mate waarin deze ten koste gaat van generaties na ons en die van mensen elders in
de wereld”. In de toelichting bij de landelijke Monitor Brede Welvaart omschrijft het CBS de term
als “ de ontwikkeling van welvaart in de brede zin van het woord – economisch, ecologisch en
sociaal-maatschappelijk – in Nederland”. De term ecologisch wordt hier dus ook door het CBS
gebruikt zonder dat het in hun officiële definitie staat.
Op vergelijkbare wijze sluiten de omschrijving uit de begroting en de definitie uit de Statenbrief op
elkaar aan.

2. Klopt het dat GS met deze definitie afwijkt van de focus op de fysieke omgeving in motie 21M47?

Antwoord:
Ja, in die zin dat wij het dictum van de motie (de opgesomde indicatoren) hebben uitgebreid met
indicatoren die internationaal worden gebruikt om ook niet-fysieke aspecten van brede welvaart te
meten. De monitor combineert inzichten uit de publieke CBS-data over de omstandigheden waarin
mensen leven met een enquête onder inwoners over hun ervaren welbevinden.

3. Verschilt in de toekomst het gebruik van de definitie van brede welvaart in de begroting ten opzichte van het gebruik in de gebiedsagenda’s? Indien dat het geval is, op welke wijze?

Antwoord:
Zie ook het antwoord op vraag 1. De tekst in de begroting is een beschrijving van het concept brede
welvaart en niet een meetbare definitie. De monitor is en blijft een operationalisering die gekoppeld
is aan de CBS-definitie.

Proces

4. Wat is de methode van GS om de Brede Welvaart Monitor en de resultaten van het Gelderlandpanel toe te passen in gesprekken met de partners bij de totstandkoming van de gebiedsagenda’s?

Antwoord:
De uitkomsten van de monitor en het Gelderlandpanel worden actief gedeeld met de regio’s en
betrokken in reguliere contacten. Als regio’s de resultaten uit de monitor of de
ontwikkeling van de brede welvaart in het gebied inhoudelijk willen bespreken, dan gaan wij daar
natuurlijk graag op in.

5.

a. In welke mate zijn de partners voor de totstandkoming van de gebiedsagenda’s betrokken bij de wijze van inzet van deze instrumenten (Brede Welvaart Monitor en Gelderlandpanel)?

a. Heeft u onze partners gevraagd te reageren op de uitkomsten van de monitor en het panel?

b. Zo nee, bent u voornemens dit te doen?

c. Veronderstelt u per gebied een formele reactie van de samenwerkende partners op de resultaten van de uitkomsten van de verschillende instrumenten?

d. Zo ja, op welke wijze zijn deze reacties kenbaar voor PS?

Antwoord:
5a.
We hebben met de regio’s meerdere gesprekken gevoerd over brede welvaart en daarin is de Brede
Welvaart Monitor ook aangekondigd. De reactie van de regio’s op de plannen van de monitor waren
positief. De Brede Welvaart Monitor bestaat uit twee delen. Het eerste deel bestaat uit een vaste set
thema’s en indicatoren waarvan de data afkomstig is van het CBS, zonder tussenkomst van de
regio’s. Het tweede deel bevat de resultaten van het Gelderlandpanel over de vragen aan de
inwoners welke aspecten van brede welvaart zij belangrijk vinden. Voor dit deel konden de regio’s
aanvullende vragen bijvoegen. Sommige regio’s hebben hiervan gebruik gemaakt, anderen niet.
Zo heeft de Achterhoek de uitkomsten van de monitor gebruikt om verbinding te leggen met de
Sustainable Development Goals (SDG’s). Via deze SDG’s geven zij aan welke doelstellingen zij in
de komende periode willen bereiken. Eerder had de Achterhoek zich al uitgeroepen tot SDG-regio.
5b.
We hebben niet gevraagd om een reactie op de uitkomsten. De gebiedsagenda’s voeren we - op
gelijkwaardig niveau – samen met onze regionale partners uit. Het is dan ook aan onze partners
om te bekijken wat zij met de uitkomsten doen en hoe zij gevolg geven aan de monitor.
5c.
Nee, de monitor is een meetinstrument en geeft geen oordeel over de bevindingen. Dat is aan de
politiek. Onze ambitie met de monitor is dat de uitkomsten bijdragen aan de bestuurlijke
gesprekken over brede welvaart in de regio’s en het stellen van doelen om die te verbeteren of te
behouden.
5d/e.
We verwachten dat zodra alle regionale monitors gereed zijn, de uitkomsten terugkomen in de
uitwerking van nieuwe regio-arrangementen. Het was onze ambitie om deze uitkomsten zelf in de
gesprekken met de regio’s in te brengen, maar het is aan het nieuwe college of ze dat willen
oppakken.

6.

a. Hoe wordt gewaarborgd dat de resultaten van de monitor in de democratisch gremia als de gemeenteraden en Provinciale Staten beoordeeld worden?

b. Op welke wijze ziet u het voor zich PS te betrekken om de door u gekozen zwaarwegende aandachtspunten per gebiedsagenda te valideren?

Antwoord:
6a.
Conform Motie 21M47 leveren we een monitor die de stand van zaken van de brede welvaart in de
Gelderse regio’s op dit moment in beeld brengt en als nul-meting gebruikt kan worden voor verdere
maatregelen of monitoring, als Provinciale Staten hiertoe zouden besluiten.
De resultaten delen wij met uw Staten en zijn inzichtelijk voor iedereen. Het is aan onze partners
om de resultaten met bijvoorbeeld hun gemeenteraden te delen. Dit is niet aan ons college.
6b.
De monitor laat zien waar de sterke en zwakke punten op de acht thema’s van brede welvaart
ervaren worden. Het interpreteren van deze data en het afwegen van beleid door de regio’s en uw
Staten wordt hierdoor mogelijk gemaakt.
Ter voorbereiding zouden uw Staten het gesprek met de regio’s kunnen aangaan om de ervaringen
in het veld met de monitor te kunnen vernemen. Een andere optie is om een beeldvormende sessie
te organiseren en wetenschappers te laten reflecteren op de bevindingen uit de monitor. Tot slot
kan ook inspiratie opgedaan worden bij andere provincies die de informatie uit de monitoring van
brede welvaart gebruiken voor afwegingen en onderbouwing van beleid. Zie bijvoorbeeld NoordHolland of Overijssel. Het initiatief hiervoor ligt bij uw Staten.

Toepassing

U benoemt in de Statenbrief een negental bevindingen die opvallen bij de uitkomsten van de CBS-monitor (3 bevindingen) en het Gelderland panel (6 bevindingen) (volgend na: ‘Wanneer we naar de uitkomsten van de monitor Brede welvaart voor de Gebiedsagenda’s Achterhoek en Fruitdelta kijken vallen de volgende bevindingen op, etc.’)

7. Welke concrete opvolging geeft u aan deze bevindingen?

a. Welke bevindingen gaat u gebruiken als uw inbreng in de totstandkoming van de gebiedsagenda’s?

b. Op welk moment van de P&C cyclus kunnen we terugvinden wat u doet met uw bevindingen ?

Antwoord:
7a.
Zie het antwoord op vraag 5. Onze ambitie met de monitor is om bij te dragen aan de bestuurlijke
gesprekken in de regio’s. Als de monitor gebruikt wordt om doelen te stellen die de brede welvaart
verbeteren komen deze vanzelf op de provinciale agenda.
7b.
De opvolging van de uitkomsten van de monitor is in eerste instantie onderwerp van politieke
afwegingen en komen niet rechtstreeks in de P&C cyclus. De Brede welvaart – indicatoren op
Gelders niveau worden wel via de P&C cyclus gecommuniceerd.
In november 2022 hebben uw Staten de uitkomsten van de monitor Brede welvaart en het
Gelderlandpanel van de Gebiedsagenda’s Achterhoek en Fruitdelta ontvangen. Voor 15 maart a.s.
ontvangt u de uitkomsten van de monitor van de zes resterende Gebiedsagenda’s.
Wij willen tevens de uitkomsten van het Gelderlandpanel voor alle acht Gebiedsagenda’s bundelen
in een syntheserapport. Deze rapportage kunt u dit voorjaar van ons verwachten.


Wouter Kamp (CU),
Lester van der Pluim (PvdD),
Maïta van der Mark (GL)

Indiendatum: 18 jan. 2023
Antwoorddatum: 14 feb. 2023

Vragen:

Definitie

In de begroting van 2022 (p. 121) staat “het uiteindelijke doel is een gezond, veilig, schoon en welvarend Gelderland. Dit wordt ook wel brede welvaart genoemd.” Ecologie is expliciet onderdeel van brede welvaart (p. 51). Ook in de motie staat: “het bloeien van individuen en gemeenschappen en hun fysieke omgeving dient een centrale plek te hebben”. In de Statenbrief lezen we echter dat “[breed] slaat op het breed beschouwen hoe het gaat met inwoners in de regio op economisch, sociaal en fysiek vlak”. Hier wordt ecologie niet genoemd. Brede welvaart gaat erom dat een enge opvatting van welvaart niet ten koste gaat van de wereld waarin we leven. “Welvaart gaat om het welzijn van mensen” is daarmee een nauwe lezing van de mens in haar ruimtelijke context.

1. Hoe verhoudt de door GS gehanteerde definitie van brede welvaart in de Statenbrief van 8 november (welvaart gaat om het welzijn van mensen) zich met de definitie in de begroting van 2022 (p. 121) dat brede welvaart gaat om een gezond, veilig, schoon en welvarend Gelderland dat ook ecologie omvat (p. 51)?

Antwoord:
Brede Welvaart is een concept in ontwikkeling en wordt op verschillende manieren beschreven. De
kern is dat welvaart meer is dan economische groei en dat het ook gaat om duurzame ontwikkeling
en het welzijn van mensen. In de begroting op pag. 121 is dit specifiek voor Gelderland toegespitst
aan de hand van de termen “gezond, veilig, schoon en welvarend”.
Om het concept van Brede Welvaart te kunnen gebruiken hanteren wij de internationaal
afgestemde definitie van het CBS: “Brede Welvaart wordt gedefiniëerd als onze huidige kwaliteit
van leven én de mate waarin deze ten koste gaat van generaties na ons en die van mensen elders in
de wereld”. In de toelichting bij de landelijke Monitor Brede Welvaart omschrijft het CBS de term
als “ de ontwikkeling van welvaart in de brede zin van het woord – economisch, ecologisch en
sociaal-maatschappelijk – in Nederland”. De term ecologisch wordt hier dus ook door het CBS
gebruikt zonder dat het in hun officiële definitie staat.
Op vergelijkbare wijze sluiten de omschrijving uit de begroting en de definitie uit de Statenbrief op
elkaar aan.

2. Klopt het dat GS met deze definitie afwijkt van de focus op de fysieke omgeving in motie 21M47?

Antwoord:
Ja, in die zin dat wij het dictum van de motie (de opgesomde indicatoren) hebben uitgebreid met
indicatoren die internationaal worden gebruikt om ook niet-fysieke aspecten van brede welvaart te
meten. De monitor combineert inzichten uit de publieke CBS-data over de omstandigheden waarin
mensen leven met een enquête onder inwoners over hun ervaren welbevinden.

3. Verschilt in de toekomst het gebruik van de definitie van brede welvaart in de begroting ten opzichte van het gebruik in de gebiedsagenda’s? Indien dat het geval is, op welke wijze?

Antwoord:
Zie ook het antwoord op vraag 1. De tekst in de begroting is een beschrijving van het concept brede
welvaart en niet een meetbare definitie. De monitor is en blijft een operationalisering die gekoppeld
is aan de CBS-definitie.

Proces

4. Wat is de methode van GS om de Brede Welvaart Monitor en de resultaten van het Gelderlandpanel toe te passen in gesprekken met de partners bij de totstandkoming van de gebiedsagenda’s?

Antwoord:
De uitkomsten van de monitor en het Gelderlandpanel worden actief gedeeld met de regio’s en
betrokken in reguliere contacten. Als regio’s de resultaten uit de monitor of de
ontwikkeling van de brede welvaart in het gebied inhoudelijk willen bespreken, dan gaan wij daar
natuurlijk graag op in.

5.

a. In welke mate zijn de partners voor de totstandkoming van de gebiedsagenda’s betrokken bij de wijze van inzet van deze instrumenten (Brede Welvaart Monitor en Gelderlandpanel)?

a. Heeft u onze partners gevraagd te reageren op de uitkomsten van de monitor en het panel?

b. Zo nee, bent u voornemens dit te doen?

c. Veronderstelt u per gebied een formele reactie van de samenwerkende partners op de resultaten van de uitkomsten van de verschillende instrumenten?

d. Zo ja, op welke wijze zijn deze reacties kenbaar voor PS?

Antwoord:
5a.
We hebben met de regio’s meerdere gesprekken gevoerd over brede welvaart en daarin is de Brede
Welvaart Monitor ook aangekondigd. De reactie van de regio’s op de plannen van de monitor waren
positief. De Brede Welvaart Monitor bestaat uit twee delen. Het eerste deel bestaat uit een vaste set
thema’s en indicatoren waarvan de data afkomstig is van het CBS, zonder tussenkomst van de
regio’s. Het tweede deel bevat de resultaten van het Gelderlandpanel over de vragen aan de
inwoners welke aspecten van brede welvaart zij belangrijk vinden. Voor dit deel konden de regio’s
aanvullende vragen bijvoegen. Sommige regio’s hebben hiervan gebruik gemaakt, anderen niet.
Zo heeft de Achterhoek de uitkomsten van de monitor gebruikt om verbinding te leggen met de
Sustainable Development Goals (SDG’s). Via deze SDG’s geven zij aan welke doelstellingen zij in
de komende periode willen bereiken. Eerder had de Achterhoek zich al uitgeroepen tot SDG-regio.
5b.
We hebben niet gevraagd om een reactie op de uitkomsten. De gebiedsagenda’s voeren we - op
gelijkwaardig niveau – samen met onze regionale partners uit. Het is dan ook aan onze partners
om te bekijken wat zij met de uitkomsten doen en hoe zij gevolg geven aan de monitor.
5c.
Nee, de monitor is een meetinstrument en geeft geen oordeel over de bevindingen. Dat is aan de
politiek. Onze ambitie met de monitor is dat de uitkomsten bijdragen aan de bestuurlijke
gesprekken over brede welvaart in de regio’s en het stellen van doelen om die te verbeteren of te
behouden.
5d/e.
We verwachten dat zodra alle regionale monitors gereed zijn, de uitkomsten terugkomen in de
uitwerking van nieuwe regio-arrangementen. Het was onze ambitie om deze uitkomsten zelf in de
gesprekken met de regio’s in te brengen, maar het is aan het nieuwe college of ze dat willen
oppakken.

6.

a. Hoe wordt gewaarborgd dat de resultaten van de monitor in de democratisch gremia als de gemeenteraden en Provinciale Staten beoordeeld worden?

b. Op welke wijze ziet u het voor zich PS te betrekken om de door u gekozen zwaarwegende aandachtspunten per gebiedsagenda te valideren?

Antwoord:
6a.
Conform Motie 21M47 leveren we een monitor die de stand van zaken van de brede welvaart in de
Gelderse regio’s op dit moment in beeld brengt en als nul-meting gebruikt kan worden voor verdere
maatregelen of monitoring, als Provinciale Staten hiertoe zouden besluiten.
De resultaten delen wij met uw Staten en zijn inzichtelijk voor iedereen. Het is aan onze partners
om de resultaten met bijvoorbeeld hun gemeenteraden te delen. Dit is niet aan ons college.
6b.
De monitor laat zien waar de sterke en zwakke punten op de acht thema’s van brede welvaart
ervaren worden. Het interpreteren van deze data en het afwegen van beleid door de regio’s en uw
Staten wordt hierdoor mogelijk gemaakt.
Ter voorbereiding zouden uw Staten het gesprek met de regio’s kunnen aangaan om de ervaringen
in het veld met de monitor te kunnen vernemen. Een andere optie is om een beeldvormende sessie
te organiseren en wetenschappers te laten reflecteren op de bevindingen uit de monitor. Tot slot
kan ook inspiratie opgedaan worden bij andere provincies die de informatie uit de monitoring van
brede welvaart gebruiken voor afwegingen en onderbouwing van beleid. Zie bijvoorbeeld NoordHolland of Overijssel. Het initiatief hiervoor ligt bij uw Staten.

Toepassing

U benoemt in de Statenbrief een negental bevindingen die opvallen bij de uitkomsten van de CBS-monitor (3 bevindingen) en het Gelderland panel (6 bevindingen) (volgend na: ‘Wanneer we naar de uitkomsten van de monitor Brede welvaart voor de Gebiedsagenda’s Achterhoek en Fruitdelta kijken vallen de volgende bevindingen op, etc.’)

7. Welke concrete opvolging geeft u aan deze bevindingen?

a. Welke bevindingen gaat u gebruiken als uw inbreng in de totstandkoming van de gebiedsagenda’s?

b. Op welk moment van de P&C cyclus kunnen we terugvinden wat u doet met uw bevindingen ?

Antwoord:
7a.
Zie het antwoord op vraag 5. Onze ambitie met de monitor is om bij te dragen aan de bestuurlijke
gesprekken in de regio’s. Als de monitor gebruikt wordt om doelen te stellen die de brede welvaart
verbeteren komen deze vanzelf op de provinciale agenda.
7b.
De opvolging van de uitkomsten van de monitor is in eerste instantie onderwerp van politieke
afwegingen en komen niet rechtstreeks in de P&C cyclus. De Brede welvaart – indicatoren op
Gelders niveau worden wel via de P&C cyclus gecommuniceerd.
In november 2022 hebben uw Staten de uitkomsten van de monitor Brede welvaart en het
Gelderlandpanel van de Gebiedsagenda’s Achterhoek en Fruitdelta ontvangen. Voor 15 maart a.s.
ontvangt u de uitkomsten van de monitor van de zes resterende Gebiedsagenda’s.
Wij willen tevens de uitkomsten van het Gelderlandpanel voor alle acht Gebiedsagenda’s bundelen
in een syntheserapport. Deze rapportage kunt u dit voorjaar van ons verwachten.


Interessant voor jou

Schriftelijke vragen Nevenfunctie Commissaris van de Koning bij Nationaal Park Hoge Veluwe

Lees verder

Schriftelijke vragen Paasvuren

Lees verder

Help mee aan een betere wereld

    Word lid Doneer