Schrif­te­lijke vragen Paasvuren

Indiendatum: 20 jan. 2023

In antwoord op vragen van de VVD over feestvuren, schrijft het college dat de provincie actief bezig is met voorlichting naar en ondersteuning van gemeentes, omgevingsdiensten en terreinbeheerders op het onderwerp Wet natuurbescherming en evenementen. Bovendien is de provincie voornemens om in het voorjaar van 2023 op locatie ook spreekuren in te richten, specifiek voor vragen over vreugdevuren.[1]

Onze fractie stelde in 2011 al vragen over paasvuren.[2] Het ging toen om 252 paasvuren in Gelderland. Eén groot paasvuur in Overijssel veroorzaakte toen waarschijnlijk meer CO₂ uitstoot dan met een project van 4 miljoen euro in Gelderland voor energiezuinige verlichting jaarlijks wordt bespaard. De urgentie om minder CO₂ uit te stoten is sinds die tijd alleen maar groter worden.[3]

Wat wij destijds in de vragen nog niet aan de orde stelden, omdat er onvoldoende gegevens over waren, is het omkomen van dieren in de paasvuren. Aan de grote paasvuren wordt vaak weken of zelfs maandenlang gewerkt. Kleine zoogdieren zoals egels, marterachtigen en knaagdieren, zien zo’n stapel als een warme nestgelegenheid, en vestigen zich in de berg snoeimateriaal. Ook vogels nestelen zich in de opgebouwde paasvuren. Dierenwelzijnsorganisatie 1037 Against Animal Cruelty heeft op haar website inmiddels diverse casussen gedocumenteerd.[4] Geconstateerd werd dat vogels in de paasvuren aanwezig waren op het moment van ontsteken, en dat er niet gecontroleerd werd op de aanwezigheid van dieren.

De Egelbescherming vraagt op haar website om bij het ontsteken van paasvuren de brandstapels heel goed te controleren op de aanwezigheid van egels.[5] Bij grotere brandstapels is dat in de praktijk niet mogelijk. Deze grote paasvuren zouden daarom niet moeten worden toegestaan.

Behalve dat het een gruwelijk lot is voor de dieren als ze in een paasvuur levend verbranden of door verstikking om het leven komen, is het ook een overtreding van artikel 1.11 van de Wet natuurbescherming.[6]

Verder heeft de stichting Houtrookvrij een uitgebreide webpagina over de uitstoot van fijnstof door de paasvuren. Geschat wordt dat de paasvuren in 2017 meer fijnstof opleverden, namelijk 450 ton, dan dat vuurwerk dat jaarlijks doet. Het RIVM gaf in 2022 weer een smogalert af voor de paasvuren : [7]

“Het RIVM verwacht vanaf zaterdag 16 april 2022 in heel Nederland kans op smog door fijnstof. Naar verwachting is de luchtkwaliteit hierdoor “onvoldoende” tot “slecht”. Dit komt door de paasvuren in Duitsland en in het oosten van Nederland en door het rustige voorjaarsweer met oostelijke wind. Mensen die hinder ondervinden, wordt aangeraden om zware lichamelijke inspanning te vermijden. De smogwaarschuwing geldt tot en met tweede paasdag.”

Vragen :

1. Bent u het met de Egelbescherming en ons eens dat paasvuren voorafgaand aan het ontsteken op de aanwezigheid van egels en andere dieren gecontroleerd moeten worden, om te voorkomen dat dieren levend verbranden ?
   
   Antwoord:
   Ja, echter wordt een controle bemoeilijkt als de houtstapels een groot formaat hebben en al weken van tevoren zijn opgebouwd, dan kunnen aanwezige dieren dieper in de hopen wegkruipen en zullen dan niet uit de hopen weg vluchten.
   
   
2. Bent u het ermee eens dat het aansteken van houtstapels waarin zich vogels of andere dieren bevinden een overtreding van de Wet natuurbescherming is ?
   
   Antwoord:
   Ja, indien aannemelijk is dat vogels of zoogdieren aanwezig zijn in de houtstapels, is het aansteken ervan een overtreding van de zorgplicht artikel 1.11 van de Wet natuurbescherming.
   
   
3. Gaat u er tijdens de spreekuren op wijzen dat paasvuren op de aanwezigheid van dieren gecontroleerd moeten worden ?
   
   Antwoord:
   Ja, wij onderkennen dat paasvuren een oud, ritueel gebruik zijn en willen graag meedenken hoe deze doorgang kunnen vinden binnen de bestaande wet- en regelgeving. Wij gaan gemeenten actief benaderen in de vorm van spreekuren in de regio’s, waarin wij erop willen aansturen dat er in de evenementenvergunningen wordt opgenomen dat de paasvuren maximaal 72 uur voordat ze worden aangestoken, opgebouwd mogen worden om zo de kans te verkleinen dat zoogdieren en vogels zich kunnen gaan vestigen in de houtstapels. Indien paasvuren binnen 72 uur na opbouw worden aangestoken, is een controle op aanwezige zoogdieren en vogels niet nodig en wordt voldaan aan de zorgplicht conform artikel 1.11 van de Wnb.
   
   
4. Bent u het ermee eens dat de grotere paasvuren, waarvan de opbouw weken duurt, praktisch gezien niet meer gecontroleerd kunnen worden op de aanwezigheid van dieren, en tonnen CO₂ en fijnstof uitstoten ?
   
   Antwoord:
   Ja, het klopt dat het bij grotere paasvuren niet zinvol is om te controleren. Daarom willen wij er bij gemeentes op aansturen dat paasvuren maximaal 72 uur voorafgaand aan het aansteken, opgebouwd mogen worden en dat deze eis wordt opgenomen in de evenementenvergunning. Indien aan deze eis wordt voldaan, is geen controle nodig en wordt voldaan aan de zorgplicht conform artikel 1.11 van de Wnb. Daarnaast zullen wij tijdens de spreekuren aangeven dat een AERIUS-berekening moet worden opgesteld om de uitstoot van stikstofdepositie in beeld te brengen. Indien er sprake is van een stikstofdepositie op een Natura 2000-gebied door het paasvuur, kan het paasvuur geen doorgang vinden zonder dat maatregelen voor reductie worden getroffen. Wat uw tweede deel van de vraag betreft klopt het dat paasvuren CO en fijnstof uitstoten. Voor de wet- en regelgeving omtrent veiligheid, volksgezondheid en milieuvervuiling ligt de bevoegdheid bij de gemeentes.
   
   
5. Bent u bereid gemeentes te verzoeken de grotere paasvuren niet toe te staan ?
   
   Antwoord:
   Nee, gelet op bovenstaande antwoorden achten wij dat niet nodig.

Luuk van der Veer
Lid Provinciale Staten van Gelderland
Partij voor de Dieren.

[1] https://gelderland.parlaeus.nl/user/questions/action=view/id=27723
https://gelderland.parlaeus.nl/user/questions/env=help/action=answerdoc/gd=27723/Feestvuren__PS2022-897_.pdf

[2] https://sis.gelderland.nl/docstore/PS/2011/VRAGEN/SIS_9799.pdf
https://gelderland.partijvoordedieren.nl/vragen/vragen-over-paasvuren

[3] https://nos.nl/collectie/13871-het-klimaat-verandert

[4] https://1037againstanimalcruelty.com/dieren-verbranden-levend-paasvuren/

[5] https://www.egelbescherming.nl/nieuws/vrolijk-pasen/

[6] https://wetten.overheid.nl/BWBR0037552/2021-07-01#Hoofdstuk1_Paragraaf1.3_Artikel1.11

[7] https://www.rivm.nl/nieuws/smog-en-stookalert-door-paasvuren