Schrif­te­lijke vragen De patrijs als eis bij de uitbreiding van bedrij­ven­terrein de Grift

Indiendatum: 13 nov. 2023
Antwoorddatum: 12 dec. 2023

Inleiding

In Nijmegen is het bestemmingsplan voor de uitbreiding van bedrijventerrein de Grift op 1 november vastgesteld. Dit is een groot project aangaande onder andere de bouw van XXL-logistiek in Nijmegen-Noord. Er is een quickscan uitgevoerd, waaruit is gebleken dat het beoogde gebied voor de uitbreiding mogelijk een broedplaats biedt voor de patrijs. In het bijbehorende onderzoek is hieraan verder geen aandacht besteed.[1] Dit betekent dat geen mitigerende en compenserende maatregelen zullen worden genomen voor het verlies aan broed- en/of foerageergebied van deze soort. De patrijs wordt vergeten in de plannen voor uitbreiding van bedrijventerrein de Grift, terwijl alle vogels die van nature in het wild in Nederland voorkomen – waaronder de patrijs – weldegelijk beschermd zijn op grond van de Europese Vogelrichtlijn, de patrijs dus beschermd is door de Wet natuurbescherming en de patrijs een bedreigde diersoort is. Het kan niet zo zijn dat de patrijs volledig wordt genegeerd in de bouwplannen in Nijmegen-Noord.

De patrijs is net als alle in het wild voorkomende vogels in Nederland beschermd op grond van de Europese Vogelrichtlijn en (hierdoor) beschermd in de Wet natuurbescherming. Bovendien is de patrijs een Rode Lijst-soort. Artikel 1.12 Wnb vereist van provincies dat zij de nodige maatregelen nemen voor het behoud en herstel van soorten op de Rode Lijsten. Voor soorten die op de Rode Lijst zijn geplaatst geldt bijvoorbeeld een hogere prioriteit bij het nemen van actieve beschermingsmaatregelen. Hierbij valt te denken aan het verbeteren van hun leefgebieden.[2]

De Partij voor de Dieren wil voorkomen dat de patrijs het onderspit delft. Zij stelt daarom de volgende vragen aan het college van Gedeputeerde Staten:

1. Heeft het college van Gedeputeerde Staten reeds een ontheffing in het kader van de Wet natuurbescherming verleend (of een positief voornemen om een ontheffing te verlenen) voor de uitbreiding van bedrijventerrein de Grift te Nijmegen?
   
   Antwoord
   Nee, wij hebben geen ontheffing Wet natuurbescherming (verder: Wnb) verleend omdat er (nog) geen aanvraag is ingediend. Wij hebben op 2 november 2023 wel een aanvraag om vergunning voor gebiedenbescherming ontvangen.
   
2. Is het college voornemens dit te doen? Zo ja, wanneer?
   
   Antwoord
   Wij kunnen deze vraag niet beantwoorden omdat we (nog) geen aanvraag om ontheffing Wnb hebben ontvangen.
   
   
3. In hoeverre dekt de aangevraagde/voorgenomen ontheffing de patrijs?
   
   Antwoord
   Zie antwoord vraag 2.
   
   
4. Is de provincie op de hoogte dat de patrijs niet is opgenomen in het Soortenmanagementplan van de gemeente Nijmegen?
   
   Antwoord
   Ja, wij zijn daarvan op de hoogte.
   
   
5. Is de provincie op de hoogte van de aanwezigheid van de patrijs in dit gebied?
   
   Antwoord
   Ja, wij hebben de “Quickscan Wet natuurbescherming uitbreiding bedrijventerrein De Grift Nijmegen, Bureau Waardenburg, d.d. 29 juli 2021” (bijlage bij het bestemmingsplan) beoordeeld waarin is opgenomen dat de patrijs leefgebied heeft binnen het plangebied.
   
   
6. Is de provincie bekend met het feit dat de patrijs een beschermde diersoort is conform de Vogelrichtlijn en de Wet natuurbescherming, en dat het om een Rode Lijst soort gaat die in een zeer ongunstige staat van instandhouding verkeert?
   
   Antwoord
   Ja, dat is ons bekend. Wij willen u hierop de volgende toelichting geven. Op de wettelijke verboden vanuit de Wnb voor inheemse vogels zijn uitzonderingen opgenomen in de bijbehorende Uitvoeringsregels Wet natuurbescherming Gelderland 2018. De patrijs is niet opgenomen in de Gelderse lijst van jaarrond beschermde nesten, waardoor de verbodsbepalingen van artikel 3.1 van de Wnb alleen gelden tijdens het broedseizoen. Voor het wegnemen van nesten van de patrijs buiten het broedseizoen is geen ontheffing nodig. Wel geldt vanuit de zorgplicht (artikel 1.11 Wnb) dat nesten met broedende vogels niet verstoord of weggenomen mogen worden tijdens het broedseizoen. Er moeten preventieve maatregelen worden genomen om verstoring van nesten te voorkomen.
   
   
7. Is het de provincie opgevallen dat de patrijs wel wordt genoemd in de quickscan, maar dat de patrijs niet genoemd wordt in het natuuronderzoek dat in het gebied heeft plaatsgevonden, waardoor geen mitigerende en compenserende maatregelen voor deze bedreigde soort zijn opgenomen in de bouwplannen voor bedrijventerrein de Grift?
   
   Antwoord
   Ja. In de “quickscan Wet natuurbescherming uitbreiding bedrijventerrein de Grift Nijmegen, Bureau Waardenburg, d.d. 29 juli 2021” is aangegeven dat binnen het plangebied geschikt leefgebied aanwezig is voor de patrijs en dat er met de ingreep broedgebied van de patrijs verdwijnt. Omdat de patrijs geen jaarrond beschermd nest heeft, is er geen ontheffing nodig en is de soort niet nader onderzocht in het “Onderzoek beschermde fauna Uitbreiding bedrijventerrein De Grift Nijmegen, Bureau Waardenburg, d.d. 17 november 2022”. In de quickscan zijn de volgende aanbevelingen in het kader van de algemene zorgplicht Wnb gedaan: Aanbevolen wordt om op en rond de bedrijventerreinen leefgebied te maken en te beheren voor de soorten: patrijs, graspieper, konijn en haas. Geschikt leefgebied bestaat uit kruidenrijke graslanden, hagen, houtsingels en houtwallen. Het is aan de initiatiefnemer om hier invulling aan te geven. Vanuit de Wnb zijn er geen wettelijke verplichtingen mogelijk.
   
   
8. Is de provincie het met de Partij voor de Dieren eens dat het, gezien de ongunstige staat van instandhouding, beter en wenselijk zou zijn geweest als de patrijs wel zou zijn meegenomen in het natuuronderzoek?
   
   Antwoord
   Nee. Zie antwoord op vraag 7.
   
   
9. Op de hoogte zijnde van de in vraag 4-8 aangestipte omstandigheden, is het college van plan om ontheffing te verlenen voor de uitbreiding van bedrijventerrein de Grift, wetende dat geen mitigerende en compenserende maatregelen voor de patrijs zullen worden genomen?
   
   Antwoord
   Als er een aanvraag om ontheffing wordt ingediend, zullen wij deze beoordelen op de soorten waarvoor de ontheffing wordt aangevraagd. Zie verder antwoord op vraag 6 en 7.

De haas is sinds eind 2020 als “kwetsbaar” aangemerkt op de Nederlandse Rode Lijst van Zoogdieren. In de quickscan voor het ontwikkelingsgebied van De Grift kwam ook de haas naar voren als mogelijk aanwezige soort, maar de haas werd niet meegenomen in het daaropvolgende natuuronderzoek.[3]

10. Is het de provincie opgevallen dat de haas wordt genoemd in de quickscan voor de beoogde uitbreiding, maar dat de haas niet genoemd wordt in het bijhorende natuuronderzoek dat heeft plaatsgevonden, waardoor geen mitigerende en compenserende maatregelen voor deze soort zijn opgenomen in de bouwplannen voor bedrijventerrein de Grift? Wat is het college van Gedeputeerde Staten van plan om hiermee te doen?

Antwoord
Ja, wij hebben in de quickscan gelezen dat er leefgebied van de haas aanwezig is in het plangebied. Omdat de haas vrijgesteld is van ontheffing voor ruimtelijke ingrepen (lijst vrijgestelde soorten in de Omgevingsverordening), is de soort niet meegenomen in het nader onderzoek, maar zijn in de quickscan wel aanbevelingen gedaan in het kader van de zorgplicht om nieuw leefgebied voor de soort te creëren. Zie ook antwoord vraag 7.

Natuur- en soortenbescherming is een provinciale taak. De provincie baseert zich bij het ontlenen van ontheffingen die verstoring van kwetsbare natuur en soorten mogelijk maken op natuuronderzoeken. Helaas zijn de hierboven aangestipte onvolledigheden in natuuronderzoeken geen uitzondering.

11. Hoe verzekert het college zich bij het verlenen van ontheffingen die zij afgeeft van de kwaliteit en de volledigheid van gebruikte quickscans en natuuronderzoeken?

Antwoord
Wij hebben de natuuronderzoeken bij het bestemmingsplan beoordeeld en zijn van mening dat door het bureau de juiste conclusies zijn getrokken met betrekking tot de soorten die vanuit de Wnb niet ontheffingsplichtig zijn, zoals de patrijs en haas. Er zijn in het kader van de zorgplicht aanbevelingen gedaan om nieuw leefgebied voor deze soorten te creëren. Enerzijds toetsen wij initiatieven waarbij nieuwe of gewijzigde bestemmingsplannen worden opgesteld op de vereisten vanuit de Wnb. Anderzijds toetsen wij de natuuronderzoeken bij ingediende ontheffingsaanvragen op volledigheid en of de conclusies aannemelijk zijn. Wij zijn ons ervan bewust dat niet alle uitgevoerde natuuronderzoeken kwalitatief voldoende zijn en acteren in voorkomende gevallen daar ook op door het betreffende ecologische bureau hiervan op de hoogte te stellen.

12. Toetst het college of de informatie uit aangeleverde onderzoeken en rapporten volledig is om zodoende correcte besluitvorming door GS te garanderen?

Antwoord
Zie antwoord op vraag 11.

13. Hoe gaat de provincie bij het verlenen van ontheffingen om met de soorten die niet onder de Vogel- of Habitatrichtlijn vallen, maar wel worden aangemerkt op de Nederlandse Rode Lijst als bijvoorbeeld gevoelig, kwetsbaar of met uitsterven bedreigd?

Antwoord
Ontheffing verlening is gekoppeld aan de soorten die volgens de Wnb zijn beschermd. Echter niet alle soorten van de rode lijst zijn wettelijk beschermd. In het kader van ons actieve soortenbeleid besteden we wel aandacht aan dergelijke soorten. Wij hebben een lijst van 75 prioritaire soorten waarvoor subsidies openstaan om stimuleringsmaatregelen te treffen. Daarnaast wordt in het agrarisch natuurbeheer ook aan bepaalde soorten, waaronder de patrijs, aandacht besteed.

Lester van der Pluijm,
Partij voor de Dieren

[1] https://nijmegen.bestuurlijkeinformatie.nl/Agenda/Document/346e74a0-6d44-47db-949d-752b8a6910d6?documentId=ff54095d-7dfc-4ffb-b9d4-dd89d52d661c&agendaItemId=bb02c2ae-bf17-4a3a-b600-eb6e85f30578

[2] https://www.omgevingsweb.nl/nieuws/soortenbescherming-de-rode-lijst

[3] https://nijmegen.bestuurlijkeinformatie.nl/Agenda/Document/346e74a0-6d44-47db-949d-752b8a6910d6?documentId=f946007f-1e64-4909-801e-f9952d1e2d88&agendaItemId=bb02c2ae-bf17-4a3a-b600-eb6e85f30578