Schrif­te­lijke vragen Lelie­teelt in Gelderland

Indiendatum: 9 apr. 2025

Inleiding 

Wij krijgen signalen van bezorgde inwoners uit de regio’s over lelieteelt nabij dorpen en natuurgebieden. Zo worden er in Kootwijk (weer) lelies geteeld op 20 hectaren agrarische grond, vlak naast het dorp en direct grenzend aan Natura2000 gebied aan. Ook in de gemeente Lochem zijn zorgen ontstaan over de teelt van de lelies en vrezen omwonenden voor hun gezondheid [1]. 

Bij de teelt van lelies worden grote hoeveelheden pesticides gebruikt. Het wordt steeds duidelijker wordt dat (goedgekeurde) bestrijdingsmiddelen bij gebruik negatieve effecten hebben op de gezondheid van mensen en dieren, de natuur, het water en de bodem. En dat deze middelen teruggevonden worden op kilometers afstand. 

De rechtbank in Leeuwarden heeft eerder bij een handhavingsverzoek al aangegeven het aannemelijk te vinden dat bestrijdingsmiddelen van de lelieteelt kilometers verderop in de natuur belanden en daar schade veroorzaken, ondanks dat er gebruik werd gemaakt van toegestane middelen. Op 2 april 2025 heeft de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State bevestigd dat er aanwijzingen zijn dat deze bestrijdingsmiddelen negatieve effecten hebben op Natura2000 gebieden. [2]

Vragen 

1. Hoe kijken Gedeputeerde Staten aan tegen deze uitspraken van de RvS? 

2. Hoe kijken GS aan tegen deze signalen uit de provincie Gelderland van bezorgde inwoners? 

3. Hebben GS contact met deze bezorgde inwoners en regio’s? En met de telers? En met belangenorganisaties? Hoe verlopen deze contacten? 

4. Hebben GS contact met gemeenten, waterschappen en andere decentrale overheden over deze zorgen en gevolgen en mogelijkheden om mens en natuur te beschermen? 

5. Zo nee, is het college wel bereid om een rol te spelen naar haar inwoners, medeoverheden, bedrijven? En welke rol is dat dan? 

6. Is het college ervan op de hoogte dat een aantal gemeenten een verbod op de lelieteelt willen instellen dan wel onderzoeken of dit mogelijk is, en zo ja, hoe kijkt GS hier tegenaan? Ziet GS nog een rol om te onderzoeken of dit niet beter op provinciaal niveau opgepakt kan worden, gezien de rol die de provincie heeft in de bescherming van natuur en Natura2000? 

7. Welke acties hebben GS ingezet n.a.v. de uitspraak van de RvS over het gebruik van bestrijdingsmiddelen bij lelieteelt en de gevolgen hiervoor op de gezondheid van inwoners en Natura2000 gebieden? En welke consequenties heeft deze uitspraak voor de vergunningverlening (Flora en Fauna-activiteit)? 

8. Is inzichtelijk wat de schade is in Gelderland (gezondheid, milieu en natuur) door het gebruik van deze bestrijdingsmiddelen? Zo nee, waarom niet? 

9. Wordt er wel actie ondernomen om dit inzichtelijk te maken, bijvoorbeeld door een onderzoek hierna uit te voeren? Zo nee, waarom niet? 

10. Welke rol zien GS voor zich en bent u bereid om op te pakken om de schadelijke effecten van de lelieteelt aan te pakken in Gelderland? 

11. Onlangs hebben GS een verbod op bloembollenteelt ingesteld nabij Gelderse drinkwatergebieden. Zijn GS voornemens om te onderzoeken in hoeverre het Omgevingsplan oplossingen biedt voor het voorkomen van (niet biologische) lelieteelt, dan wel andere bollenteelt om gezondheidsschade, milieuschade en schade aan Natuur/Natura2000 te voorkomen, verdergaand dan alleen bescherming van ons drinkwater? 

12. Hoe verhoudt het onderzoek naar voedselzekerheid van de WUR zich tot het telen van lelies en andere niet eetbare producten en bloembollen, waarvoor agrarische grond wordt gebruikt? 

13. Hebben GS inmiddels (i.v.m. toezegging 24T202) ook een beeld van de mate waarin de komst van intensieve plantaardige teelten naar bufferzones rondom Natura 2000- gebieden en KRW-lichamen de gewenste extensivering van de rundveehouderij verhindert? En ziet ze hierin een extra reden om genoemde teelten uit deze zones te weren? Zo niet, hoe legt het college aan veehouders rondom Natura2000-gebieden uit dat de gronden die nodig zijn om te extensiveren, gebruikt worden voor intensieve sierteelten? 

14. Bent u bereid om bij het ministerie van LVVN op aan te dringen in de LBV(+) een clausule op te nemen die verhindert dat stoppende veehouders hun gronden aanbieden aan intensieve plantentelers? 

15. Bent u bereid om te onderzoeken en in overleg te treden om ook te kijken hoe we de bollenteelt wel toekomstbestendig kunnen maken, bijvoorbeeld door om te schakelen naar biologische bloementeelt? Zien GS in dat kader ook mogelijkheden om deze telers vervolgens te ondersteunen hierin, om ze een toekomstperspectief te bieden?

Leonie Jorna, GroenLinks 
Jan Daenen, PvdA 
Danielle van de Weerd, PvdD 
Carla Claassen, SP