Schrif­te­lijke vragen Omgang met gewonde wolvin in Hengelo (Gld)

Indiendatum: 27 jan. 2025
Antwoorddatum: 18 mrt. 2025

Vraag 1: Is er een logboek gemaakt van het voorval? Dat wil zeggen, een chronologisch overzicht van alle meldingen, besluiten en handelingen, vanaf het moment dat de bewoners de politie hebben gebeld tot het moment dat de wolvin is achterlaten in het bos? Zo ja, kunt u dit logboek met ons delen? Zo nee, waarom wordt er geen logboek bijgehouden in dit soort gevallen? 

Antwoord: Er is een verslag met bevindingen vanaf het moment dat de melding binnenkwam, conform de opdracht die wij aan Stichting Wildaanrijdingen Nederland (verder: SWN) verleend hebben, opgemaakt. Dit verslag is bijgevoegd als bijlage 1, de opdracht aan SWN is toegevoegd als bijlage 2 en de SWN-werkwijzer is toegevoegd als bijlage 3. 

Vraag 2: Zijn alle stappen gevolgd van de “Interventierichtlijn – Melding van een aangetroffen (aangereden) dode of gewonde wolf of goudjakhals” zoals beschreven in de vigerende interventierichtlijnen van het IPO wolvenplan, waaronder het raadplegen van het Wolvenmeldpunt? Zo nee, waarom niet? Zo ja, kunt u dit aantonen met een schriftelijk verslag en dit verslag met ons delen? 

Antwoord: Ja, in zoverre dit stappen betreft die voor rekening van provincie zijn, zijn deze gevolgd. Zie bijlage 1. Er zijn namelijk ook te nemen stappen voor de politie in vermeld, daarover hebben wij geen bevoegdheid en verantwoordelijkheid.

Vraag 3: Heeft de provincie een nader protocol opgesteld of laten opstellen voor de handelingen en beslissingen van de dierenartsen die worden ingeschakeld om te beoordelen of een gewonde, nog levende wolf wel of niet kan worden behandeld en teruggeplaatst? Zo ja, kunt u dit protocol met ons delen. Zo nee, waarom niet? 

Antwoord: Nee, dit is maatwerk en zal per situatie anders zijn. Daar bestaat geen generiek protocol voor. 

Vraag 4: Indien dierenartsen een eigen protocol hanteren: is dit protocol vooraf ter beoordeling voorgelegd aan de provincie/GS, en hanteert de provincie/GS hiervoor een (beoordelings)model? Zo nee, hoe beoordeelt de provincie/GS of dierenartsen volgens de regels hebben gehandeld? 

Antwoord: Nee, er is geen protocol (zie antwoord vraag 3). Dierenartsen zijn opgeleid om te kunnen beoordelen of dieren al dan niet medische zorg nodig hebben. In dit geval was dat niet aan de orde. Wij zien geen reden om te twijfelen aan de beoordeling van de kundig dierenarts. 

Vraag 5: Op basis van welke criteria worden de in te schakelen dierenartsen geselecteerd, en in hoeverre speelt specialistische kennis van en ervaring met wolven hierbij een rol? 

Antwoord: De betreffend dierenarts is een gerenommeerd wildlife dierenarts en aan ons geadviseerd door Wageningen Environmental Research (WenR). Specialistische kennis speelt dus zeker een rol en wij twijfelen niet aan de deskundigheid van de geraadpleegde dierenarts. 

Vraag 6: Hoe heeft het kunnen gebeuren dat de dierenarts, die door de toezichthouder van de provincie is benaderd, is afgereisd naar Hengelo Overijssel? Graag een toelichting. 

Antwoord: Er is per abuis geen postcode vermeld en in Hengelo Overijssel bevindt zich dezelfde straatnaam als in Hengelo Gelderland. Dit is, helaas, een veel gemaakte vergissing.

Vraag 7: Zijn er behalve de dierenarts nog andere experts geraadpleegd of opgeroepen om de wolvin te observeren, zoals een wolvengedragsdeskundige? Zo ja, zijn zij ook ter plaatse geweest? Zo nee, waarom niet? 

Antwoord: Ja, er was ook een deskundige valwildafhandelaar van SWN – die conform IPO-wolvenplan gekwalificeerd is als deskundige – betrokken.

Vraag 8: Klopt het dat er een faunabeheerder ter plaatse was? Zo ja, waarom wel een faunabeheerder en geen wolvengedragsdeskundige (indien vraag 7 met ‘nee’ is beantwoord)? 

Antwoord: Ja, de aanwezige faunabeheerder was aanwezig in zijn functie als valwildverlofhouder en wordt als deskundige direct ingeschakeld via de meldkamer van de politie door SWN om in deze situaties ter plaatse te gaan. Nader beroep op een (andere) wolvengedragsdeskundige was hier gezien de aard van de situatie niet aan de orde. 

Vraag 9: Zijn er in de besluitvorming rondom het verdoven en verplaatsen van de wolvin beslissingen genomen op basis van de Gemeentewet art. 175 , 176 of andere wettelijke bepalingen? Zo ja, welke? Zo nee, waarom niet? 

Antwoord: Nee, er was geen acuut (dreigend) gevaar en daarom geen noodzaak tot acuut ingrijpen door de burgemeester op grond van de Gemeentewet. 

Vraag 10: Is er bij GS een omgevingsvergunning aangevraagd voor handelingen/activiteiten met de wolvin, zoals verdoven, vangen, onder zich hebben, vervoeren, uitzetten? Zo nee, waarom niet? 

Antwoord: Nee. Het verdoven is gebeurd op de verplichting die voortvloeit uit de Wet dieren (lees: toestemming Wet dieren). Op grond van deze Wet is het verboden om dieren de nodige zorg te onthouden. Daarnaast is het aan SWN toegestaan om op grond van haar opdracht te handelen, waarbij geldt dat zij is gehouden aan haar protocol/ werkwijzer. In dit specifieke geval dient zij zich ook te houden aan subsidiariteit en proportionaliteit in haar handelen, vandaar voorzien in paragraaf 18 SWN werkwijzer Bijzondere aanpassing protocol wolf (zie bijlage 3).

Vraag 11: Wie heeft het besluit genomen om de wolvin te verdoven i.p.v. op eigen gelegenheid te laten vertrekken? Op wiens advies is dit gebeurd en welke afwegingen zijn hierbij gemaakt? 

Antwoord: Het besluit tot verdoven is genomen door de dierenarts om de wolf goed te kunnen onderzoeken op verwondingen en letsel, conform de verplichting die voortvloeit uit de Wet dieren (toestemming Wet dieren). Daarbij is de locatie in een tuin binnen de bebouwde kom en een provinciale weg in de onmiddellijke nabijheid door provincie en dierenarts als absoluut ongeschikt beoordeeld om de wolf weer uit de verdoving te laten ontwaken. In dat geval bestaat er kans op acute gevaarzetting en bestaat de kans dat de wolf (opnieuw) aangereden wordt om uit het dorp te komen. De wolf is daarom verplaatst naar een veilige locatie, conform IPO-wolvenplan interventierichtlijnen.

Vraag 12: Is overwogen om de wolvin te doden (nooddoding)? Welke afwegingen zijn hierbij gemaakt en door wie? 

Antwoord: Nee, nooddoding is bij eerste afstemming tussen de SWN-wolvenlijn en de politie uitgesloten (zie bijlage 1). 

Vraag 13: Wat vindt u ervan dat de wolvin in deze video aan haar poten wordt gedragen en pas daarna wordt onderzocht op letsel? Vindt u dit van professionaliteit, respect en zorgvuldigheid getuigen, wetende dat deze behandeling, net als bij mensen, veel pijn en ook risico’s kan opleveren vanwege mogelijk inwendig (hersen)letsel? 

Antwoord: De wolf was op dat moment verdoofd en heeft daar niets van vernomen. Er is getracht de wolf zo zorgvuldig mogelijk te behandelen. Dat is ook goed zichtbaar als de wolf in een laken naar de auto wordt gedragen. 

Vraag 14: Bent u het met Animal Rights eens dat eerst een scan van de wolvin had moeten worden gemaakt, omdat sprake kan zijn van inwendige bloedingen en/of hersenletsel? Zo nee, waarom niet? 

Antwoord: Nee, hiertoe gaf de grondige medische check door de dierenarts geen aanleiding. Wij twijfelen niet aan de kundigheid van de dierenarts.

Vraag 15: Is overwogen om de wolvin naar een opvangcentrum te brengen, zoals aangeboden vanuit België? Zo nee, waarom niet? 

Antwoord: Nee, hiertoe was gezien de fysieke omstandigheid van de wolf, zoals beoordeeld door de dierenarts, geen noodzaak. Bovendien zijn ons geen geschikte opvangcentra voor wolven bekend. 

Vraag 16: Wie heeft het besluit genomen om de wolvin niet naar een opvangcentrum te brengen? Op wiens advies is dit gebeurd en welke afwegingen zijn hierbij gemaakt? 

Antwoord: De dierenarts en provincie Gelderland hebben dit besluit genomen, omdat er gezien de fysieke toestand geen aanleiding was om de wolf naar een opvangcentrum te brengen. Daarbij is gehandeld op basis van de IPO-interventierichtlijn ‘Melding van een aangereden dier – mogelijk wolf of goudjakhals’1. Die biedt, na onderzoek en eventueel behandeling ter plaatse, twee opties: terugplaatsen in de natuur of euthanaseren. 

Vraag 17: Klopt het dat er volgens het vigerende Interprovinciaal Wolvenplan uit 2019 een opvanglocatie beschikbaar dient te zijn voor het opvangen van wolven die na een aanrijding gewond zijn geraakt? Zo ja, waarom is een dergelijke opvang er nog steeds niet? 

Antwoord: Ja, zo staat het beschreven in het IPO-wolvenplan. Wij zijn echter niet bekend met opvanglocaties in Nederland die geschikt zijn voor het opvangen van wolven. Vraag is ook of de medewerkers van de opvanglocaties die beschikbaar zijn voldoende opgeleid zijn voor het opvangen en verzorgen van wolven. 

Vraag 18: Wie heeft het besluit genomen om het dier gesedeerd achter te laten in een bos? Op wiens advies is dit gebeurd en welke afwegingen zijn hierbij gemaakt? 

Antwoord: De dierenarts, in samenspraak met provincie en SWN. Voor de afwegingen verwijzen wij u naar het antwoord op vraag 11 en bijlage 1. 

Vraag 19: Was de wolvin op het moment dat zij werd vrijgelaten weer voldoende alert om te kunnen vluchten voor mensen, honden en voertuigen? Graag een toelichting.

Antwoord: Op het moment van vrijlaten was de wolf nog in slaap. Dit met het oog op de veiligheid van de medewerkers. Op het moment van terugzetten heeft het dier pijnstilling en een middel toegediend gekregen om te ontwaken uit de narcose. Op afstand is middels monitoringsrondes door provincie en SWN toezicht gehouden op de locatie voor observatie van de wolf en om verstoring van de wolf te voorkomen. De volgende ochtend is vastgesteld dat de wolf vertrokken was. 

Vraag 20: In hoeverre vindt u het verdedigbaar dat een gesedeerd dier in de (vries) kou wordt achtergelaten? Vindt u dit getuigen van een dierwaardige omgang? 

Antwoord: Wij vinden dat goed verdedigbaar, omdat wolven een dikke vacht hebben die hen warm houdt. Wilde dieren, zoals wolven, leven iedere dag buiten en zijn aangepast op ons klimaat. Bovendien is dit na zorgvuldige beoordeling van de dierenarts zo besloten.

Vraag 21: Is een veterinair rapport opgesteld door de dierenarts? Zo nee, waarom niet en kan dat alsnog worden opgesteld? Zo ja, kunt u dit rapport met ons delen? 

Antwoord: Nee, er is door de dierenarts geen rapport opgesteld. De toezichthouders van de provincie waren bij het onderzoek aanwezig en hebben de diagnose van de dierenarts aangehoord. Daarmee is een aanvullend veterinair rapport overbodig. 

Vraag 22: Hoe kijkt u aan tegen het advies van de dierenarts om een wolf met een gebroken poot te euthanaseren, wetende dat wolven met gebroken ledematen in landen als Italië worden opgevangen, verzorgd en weer uitgezet? 

Antwoord: Wij staan in dusdanige mate achter het advies van de dierenarts als in zo’n geval de deskundige (kan conform definitie een valwildafhandelaar of dierenarts zijn) ter plekke beoordeelt dat het dier niet meer teruggeplaatst kan worden. Conform IPO-wolvenplan volgt dan euthanasie. Volledigheidshalve hierbij het citaat uit het IPO-wolvenplan onder 6.2: ‘’In het geval er sprake is van een gewond, dus nog levend, dier wordt een deskundige ingeschakeld om een oordeel te kunnen geven of het dier nog kan worden teruggeplaatst in de nabijheid van de vindplaats. Indien dit niet mogelijk is wordt het dier geëuthanaseerd. Een deskundige is bijvoorbeeld degene die ter plekke de wildaanrijding/valwildafhandeling afwikkelt of een ter plaatse aanwezige opgeroepen dierenarts of een andere wolvendeskundige die hierover een oordeel kan vellen. Het is aan de provincie hier nadere invulling aan te geven.’’ 

Vraag 23: Waarom schrijft de provincie in het persbericht op haar website dat de wolvin “geen letsel had opgelopen” en “gezond” was, terwijl het duidelijk niet goed ging met de wolvin, en er geen nader onderzoek is gedaan? In hoeverre vindt u dit persbericht een getrouwe weergave van de feiten? 

Antwoord: In het nieuwsbericht schrijft provincie dat de wolf gezond is en geen dusdanige verwondingen heeft dat er aanvullende acties nodig zijn. Dat is door de kundig dierenarts ter plekke nader onderzocht en zo beoordeeld. Er was geen sprake van ernstig letsel, daarom is de wolf weer teruggeplaatst in de natuur. Dagelijks lopen wolven vergelijkbaar letsel op in contact met soortgenoten en mogelijke prooidieren.

Vraag 24: Is het volgens u uitgesloten dat de wolvin breuken of ander (inwendig) letsel had? Zo ja, waar baseert u dit op? Antwoord: Ja, daarbij baseren wij ons op de diagnose van de deskundige dierenarts.

Vraag 25: Staat u, ook na de melding die bij de politie Oost Nederland is binnengekomen en de verklaringen van de dierenarts en Erwin van Maanen, nog steeds achter de eerdere verklaring van de provincie dat de wolvin niet is aangereden? 

Antwoord: Aanvankelijk was onduidelijk of de wolf was aangereden. Hier is naderhand inzicht in verkregen waardoor een aanrijding niet kan worden uitgesloten. Zie hiervoor de verslaglegging van SWN die wordt aangestuurd door de politie (bijlage 1). 

Vraag 26: Is of wordt nader onderzoek gedaan naar de vermoedelijke aanrijding, aangezien er een melder, een ooggetuige en beeldmateriaal is, en de wolf een strikt beschermde diersoort is? 

Antwoord: De procedure vanaf melding van een (mogelijke) aanrijding tot concrete inzet conform protocol loopt via de (meldkamer van de) politie. Een evaluatie zou dan ook daar plaats moeten vinden. 

Vraag 27: Heeft er een evaluatie plaatsgevonden van de interventie door de verschillende betrokkenen? Zo ja, kunt u deze met ons delen? Zo nee, volgt er nog een evaluatie? 

Antwoord: Er heeft mondeling een evaluatie plaatsgevonden. De evaluatie van de procedure vanaf melding tot handelen zou conform het antwoord op vraag 26 bij de (meldkamer van de) politie plaats moeten vinden. Als provincie hebben wij conform het IPO-wolvenplan gehandeld, daartoe is geen behoefte aan nadere schriftelijke evaluatie. 

Vraag 28: Voor de volledigheid sommen wij hier de stukken op die wij graag van u zouden ontvangen: het logboek van het voorval, de gevolgde protocollen, alle schriftelijke communicatie die tussen de provincie en andere betrokkenen heeft plaatsgevonden rondom het voorval (e-mails , sms- en appberichten), veterinaire verklaring, proces- verbaal van de politie, verleende omgevingsvergunningen, en het evaluatierapport. Gelieve deze stukken voor eenieder openbaar te maken.

Antwoord: Alle informatie die voorhanden is hebben wij als bijlagen toegevoegd aan de beantwoording van deze Statenvragen. Voor de schriftelijke communicatie tussen provincie en alle andere betrokkenen verwijzen wij u naar de reeds openbaar gemaakte documenten in het kader van een WOO-verzoek2 in deze zaak.