Schrif­te­lijke vragen De Eiwit­tran­sitie in het Gelders Klimaatplan

Indiendatum: 19 jul. 2023
Antwoorddatum: 29 aug. 2023

Geacht college,

Via deze weg wil onze fractie uw college nog feliciteren met de benoeming van het college in juni. We wensen u veel wijsheid en oog voor het algemeen belang toe. Het vorige college was al bezig met de tweede actualisatie van het Gelders Klimaatplan (GKP). Voorafgaand aan de intensivering van het GKP, in 2020, is geput uit een specifiek op Gelderland gericht rapport van Drawdown.[1] De organisatie plaatst de eiwittransitie in de top drie van meest effectieve klimaatmaatregelen. Andere onderzoeken wijzen hetzelfde uit.[2] In de huidige versie van het GKP staat echter nog weinig – niets concreets – over de rol van de eiwittransitie in het tegengaan van klimaatverandering.

GS gaf in juni 2022 tijdens een oordeelsvormende bijeenkomst over de Perspectiefnota het volgende aan: “We zullen bij de herijking van het klimaatplan ook kijken naar eiwittransitie”.[3] GS gaf aan specifiek te gaan kijken naar meer inzet op bevordering van consumptie, als aanvulling op de huidige provinciale inzet die vooral gericht is op innovatie in de productie van eiwitrijk voedsel op de aanbodkant van de markt. Daarnaast is in het coalitieakkoord van het huidige college te lezen: "Bij de verdere uitwerking van het energiebeleid betrekken we de adviezen van het burgerberaad Klimaat."[4]

Eén van de adviezen van het burgerberaad Klimaat luidt: “Wij adviseren de provincie om een actieve rol in te nemen op het gebied van de eiwittransitie door daarvoor te lobbyen op alle niveaus, ruimte te creëren in bestemmingsplannen, voor experimenten te zorgen waarbij minder export en import nodig is en plantaardige consumptie te stimuleren” (advies 2.3).[5]

Tot slot is een belangrijk aspect van het Gelders Klimaatplan dat de maatregelen koppelkansen bieden op een of meerdere beleidsonderwerpen, zoals landbouw. In dat kader geeft onze fractie graag aan het college mee dat de eiwittransitie koppelkansen biedt, onder meer als omschakelkans voor een deel van de veehouders die een transitiepad zullen moeten kiezen in het kader van de aanpak landelijk gebied.

In het kader van de eiwittransitie en het Gelders Klimaatplan stelt de Partij voor de Dieren uw college de volgende vragen:

1. Erkent u dat de eiwittransitie een van de meest effectieve klimaatmaatregelen is?

Antwoord:
Eiwittransitie is inderdaad één van de effectieve klimaatmaatregelen.

2. Bent u bereid om de eiwittransitie een betekenisvolle en concrete rol te geven bij de aankomende actualisatie van het Gelders Klimaatplan? Zo nee, waarom niet? Graag een toelichting.

Antwoord: Eiwittransitie speelt nu een concrete rol in het huidige Gelders Klimaatplan 2021-2030 (PS 2022-080). Het is belangrijk op te merken dat aanpassingen met betrekking tot de aankomende actualisatie van het Gelders Klimaatplan in het najaar besproken worden. Zodra we hier meer over kunnen melden dan delen we dit met uw Staten.

3. Hoe gaat u inzetten op bevordering van consumptie van plantaardige eiwitten, als aanvulling op de huidige provinciale inzet die vooral is gericht op de aanbodkant van de markt?

Antwoord: Belangrijke voorwaarde voor een geslaagde transitie is dat er afzet is. Van de provinciale consumentencampagnes is niet te meten of ze effectief zijn geweest. Maar met het programma Gelderland van Morgen (zie Voedselaanbod vergroenen met Gelderland van Morgen) proberen wij via het voedselaanbod in zorg, horeca, catering (en eerder ook de retail) het aanbod en daarmee de consumptie van plantaardige alternatieven structureel te bevorderen en voedselverspilling te beperken. Het programma loopt nu anderhalf jaar en begint op stoom te komen. Inmiddels doen ruim 100 bedrijven en instellingen mee, waarmee circa 1 miljoen kg CO2-besparing (0,001 Mton CO2) plaatsvindt. Het programma loopt nog tot medio 2024. Voor publiekscampagnes liggen landelijke partijen, zoals het Voedingscentrum of de Stichting Week-zonder-Vlees & Zuivel (waar wij wel steunpartner van zijn) meer voor de hand.

4. Op welke wijze gaat u om met de adviezen van het Gelders Burgerberaad Klimaat en dan specifiek met betrekking tot advies 2.3, aangaande de actualisatie van het Gelders Klimaatplan?

Antwoord:
Zoals aangegeven in het Coalitieakkoord betrekken we de adviezen van het Burgerberaad in onze beleidsvorming qua energietransitie en daarmee impliciet ook bij de herijking van het Gelders Klimaatplan 2021-2030. Hoe we de adviezen meenemen lichten we toe in een apart document bij het herijkte Klimaatplan dit najaar.

5. Op welke wijze wordt het Gelders Burgerberaad Klimaat betrokken bij en na de actualisatie van het Gelders Klimaatplan?

Antwoord:
Het Gelders Burgerberaad is afgerond. We gaan uit van de adviezen zoals ze aan ons zijn gegeven op 1 februari 2023. We stellen de deelnemers op de hoogste van de overgenomen adviezen met een uitgebreide toelichtingen notitie bij het herijkte klimaatplan.

6. Bent u het ermee eens dat de eiwittransitie mooie koppelkansen biedt tussen beleid voor circulaire economie, klimaat en landbouw? Zo ja, hoe bent u van plan die koppelingen te maken?

Antwoord: Naast het effect op de grondstoffenefficiëntie en CO2-reductie biedt de eiwittransitie kansen voor revitalisering van de bodem, het binden van stikstof en het verdienvermogen van agrariërs die hierop instappen. Daarnaast blijven wij onder andere via het programma Foodvalley 2030 inzetten op de ontwikkeling van innovatieve, plantaardige producten en aan de opschaling ervan om aan de verwachte groeiende behoefte aan duurzaam en gezond voedsel te voorzien en hier als regio (inter)nationaal ook leidend in te kunnen blijven zijn.

Lester van der Pluijm,
Partij voor de Dieren

[1] Zie: https://drawdown.org/solutions/table-of-solutions

[2] Zie bijvoorbeeld: https://vegconomist.com/sustainability-environment/study-switch-to-plant-based-diets-is-most-important-way-to-fight-climate-change. Tevens: https://www.universiteitleiden.nl/en/news/2022/01/how-plant-based-diets-not-only-reduce-our-carbon-footprint-but-also-increase-carbon-capture. En: https://www.rnz.co.nz/news/national/468715/climate-change-global-veganisation-is-now-a-survival-imperative-ipcc-expert-reviewer?s=03.

[3]https://gelderland.parlaeus.nl/user/showdoc/action=view/id=167485/type=pdf/Verslag_oordeelsvorming_Perspectiefnota_2023__portefeuille_Van_der_Meer__op_22_juni_2022__PS2022-370_.pdf (p. 6)

[4] https://media.gelderland.nl/Coalitieakkoord_Gelderland_Gewoon_Doen_6dfd31dc75.pdf (p. 27)

[5] https://media.gelderland.nl/Gelders_Burgerberaad_Klimaat_2023_en_verder_Samenvatting_30_01_cbb537f275.pdf?updated_at=2023-01-31T08:02:49.523Z (p. 3)