Schrif­te­lijke vragen Gelders Ener­giehub Ontwik­kel­be­drijf

Indiendatum: 10 mrt. 2022

Geacht college,

In RES-regio Hart van Brabant is het idee ontstaan een zogeheten Regionaal Publiek Ontwikkelbedrijf (RPO) op te richten. De meeste gemeenten van deze RES-regio en de provincie Noord-Brabant hebben eind vorig jaar hiertoe een intentieverklaring ondertekend.

Het RPO zal onder meer als opdracht krijgen om energiehubs te ontwikkelen. Onder een ‘energiehub’ wordt hier verstaan een cluster van wind­ en zonne-energieopwekking. Tot de opdracht van het RPO behoort ook het organiseren van voldoende burgerparticipatie, het verwerven van de benodigde gronden, en mogelijk ook het exploiteren en/of verkopen van de ontwikkelde energiehubs. De exploitatie of verkoop van de energiehubs genereert een inkomstenstroom, waarmee de geïnvesteerde middelen terugverdiend worden.

Het in overheidshanden ontwikkelen van energiehubs via een RPO biedt in potentie meerdere voordelen, ten opzichte van het aan de markt overlaten van grootschalige duurzame energieopwekking;

Opbrengsten: Zoals hierboven al genoemd, zijn de opbrengsten van de energiehubs volledig voor de samenleving, zonder dat er winsten in de zakken verdwijnen van projectontwikkelaars, die vaak geen enkele binding hebben met de omgeving van de betreffende energiehub. De opbrengsten van de energiehubs kunnen worden ingezet voor andere duurzame energieprojecten en/of voor maatschappelijke ontwikkelingen rond de energiehubs.

Integrale gebiedsontwikkeling: Daarnaast maakt een RPO een integrale gebiedsontwikkeling eenvoudiger mogelijk dan wanneer met marktpartijen moet worden geprioriteerd. Energiehubs kunnen bijvoorbeeld doelgericht op knooppunten van het elektriciteitsnet geplaatst worden, opdat de opgewekte energie zo efficiënt mogelijk kan worden ingezet en maatschappelijke kosten worden beperkt.

Lokaal eigendom: Door als overheden zelf energiehubs te ontwikkelen wordt ook de kans op 50% lokaal eigendom vergroot. Aan marktpartijen kan burgerparticipatie niet worden afgedwongen – een inspanningsverplichting is juridisch het hoogst haalbare – maar bij het zelf ontwikkelen heb je de inspanning voor burgerparticipatie als gezamenlijke overheden zelf in de hand.

Schaalvoordelen: Een RPO kan door bundeling efficiënt projecten ontwikkelen en er van leren, net als bij het op te zetten Gelders Warmte Infrabedrijf (GWIB).

Navraag bij de ambtelijk dienst heeft uitgewezen dat in de Gelderse RES-regio’s (nog) niet het idee speelt om een RPO op te richten. Ook werd aangegeven dat er geen technische bezwaren zijn tegen een RPO, en dat dit vooral een politiek vraagstuk betreft.

Het VN Klimaatpanel IPCC concludeerde recent dat we geen tijd te verliezen hebben om de klimaatverandering te minimaliseren, omdat de gevolgen voor de leefbaarheid van de Aarde ernstiger zullen zijn dan eerder werd gedacht. Vanwege deze benadrukte urgentie van de energietransitie, naast de hierboven genoemde voordelen van één of meerdere RPO’s in Gelderland, is het wat ons betreft de moeite waard om te inventariseren wat de mogelijkheden hiertoe zijn.

Om de inhoud beter te dekken met de naam, denken wij er aan om een RPO in Gelderland ‘Gelders Energiehub Ontwikkelbedrijf’ (‘GEO’) te noemen.

Wij hebben hierover de volgende vragen.

1. Bent u bekend met dit voorbeeld van een Regionaal Publiek Ontwikkelbedrijf (RPO)?
2. Kunt u zich vinden in het hierboven geschetste beeld, qua voordelen van een RPO/GEO?
3. Indien ‘nee’ op voorgaande vraag: welke bezwaren ziet u, en zijn die volgens u al dan niet onoverkoombaar, en waarom?
4. Bent u bereid te onderzoeken wat de haalbaarheid is van de oprichting van GEO’s voor de Gelderse RES-regio’s, of wellicht één overkoepelend GEO, en PS hierover te informeren? Zo nee, waarom niet?
5. Bent u bereid om met de RES-regio's uitgebreid te verkennen of dit model de beste optie is om de realisatie van de RES-ambities te bevorderen? Zo nee, waarom niet?
   
   

Lester van der Pluijm
Partij voor de Dieren

Rita Braam
D66

Paul Smits
GroenLinks

Marcel Bruins
50PLUS

Maurits Gemmink
SP

Jan Daenen
PvdA