Schrif­te­lijke vragen Natuur­ver­gunning voor hybride gasge­stookte centrale op het ENGIE-terrein in Nijmegen

Indiendatum: 4 sep. 2023

In het ontwerpbesluit van 6 september 2022[1] heeft uw college het voornemen kenbaar gemaakt om een natuurvergunning te verlenen voor de bouw van een hybride gasgestookte energiecentrale van 500 MW op het ENGIE-terrein in Nijmegen. De centrale zal aanvankelijk op gas worden gestookt en uiterlijk in 2040 worden aangesloten op het waterstofnetwerk. Op het ENGIE-terrein stond voorheen een kolencentrale waarvoor in 2007 een natuurvergunning[2] is verleend. De kolencentrale is sinds 2015 niet meer in gebruik en is inmiddels gesloopt.[3]

Volgens het ontwerpbesluit kan de natuurvergunning voor de oude kolencentrale als referentiesituatie voor de nieuw te verlenen natuurvergunning worden gebruikt waardoor intern salderen mogelijk is. Volgens de rechtspraak[4] geldt als voorwaarde voor intern salderen met een beëindigde activiteit onder meer dat onomstotelijk vaststaat dat de activiteit is beëindigd ten behoeve van de ontwikkeling die het plan mogelijk maakt en dat is uitgesloten dat de activiteit sowieso al zou zijn beëindigd voor de gehanteerde peildatum.

Naar aanleiding van een kritisch rapport van de Commissie M.E. R.[5] van 1 december 2022 heeft ENGIE Nederland N.V. haar milieueffectrapportage en haar oorspronkelijke vergunningaanvraag aangevuld. Een van de kritiekpunten van dit rapport was dat de geplande centrale tot een forse toename van de stikstofemissies zou leiden, met zeer negatieve gevolgen voor de stikstofgevoelige habitats en soorten in de Natura2000-gebieden Rijntakken en de Veluwe en het Natuurnetwerk Nederland. Bovendien kon volgens de Commissie M.E.R. niet goed worden beoordeeld of intern salderen met een beëindigde activiteit in dit geval is toegestaan.

Om te voorkomen dat ENGIE claims kan doen op historisch vergunde emissies heeft Stichting Mobilisation for the Environment (MOB) op 26 oktober 2022 een verzoek tot intrekking van de natuurvergunning voor de oude kolencentrale ingediend. Bij ontwerpbesluit[6] van 7 augustus 2023 heeft uw college aangekondigd dit intrekkingsverzoek te zullen weigeren.

Op 6 juni 2023 heeft de Commissie M.E.R. een advies[7] over de aangepaste milieueffectrapportage van ENGIE Nederland N.V. uitgebracht, waarin zij stelt dat de effecten op de natuur in Natura 2000-gebieden en Natuurnetwerk Nederland vooral worden veroorzaakt door de uitstoot van stikstof door de nieuwe energiecentrale. Volgens de Commissie M.E.R. zijn deze effecten in de aangepaste milieueffectrapportage niet eenduidig beschreven en ontbreken maatregelen om deze effecten te verminderen. De Commissie adviseert om deze informatie in een aanvulling op het MER op te nemen, en dan pas een besluit te nemen over het bestemmingsplan. De Commissie stelt opnieuw dat zij niet kan beoordelen of is voldaan aan de voorwaarden voor intern salderen met een beëindigde activiteit. Zij schrijft dat de nieuwe ontwikkelingen alsnog vergeleken zullen moeten worden met de huidige feitelijke situatie (zonder kolencentrale) indien niet aan de voorwaarden voor intern salderen met een beëindigde activiteit wordt voldaan.

Bij (hernieuwd) ontwerpbesluit[8] van 7 augustus 2023 heeft uw college opnieuw kenbaar gemaakt de natuurvergunning voor de hybride gasgestookcentrale te zullen verlenen. Volgens dat besluit is sprake van een “zeer substantieel lagere stikstofemissie en depositie dan de stikstofemissie en -depositie in de referentiesituatie (de natuurvergunning uit 2007)”, waardoor de historisch vergunde emissies substantieel worden beperkt.

Op 15 augustus j.l. hebben vijf raadsfracties van de gemeente Nijmegen het college van B&W schriftelijke vragen[9] gesteld over het voornemen van uw college om een natuurvergunning voor de gascentrale te verlenen op basis van de vergunning voor de oude kolencentrale. Een meerderheid van de gemeenteraad van Nijmegen is tegen de komst van de gascentrale en stelt, net als MOB, dat uit recente jurisprudentie van het Hof van Justitie van de Europese Unie volgt dat intern salderen met vergunningen voor beëindigde activiteiten niet langer is toegestaan. MOB heeft aangekondigd de vergunning te zullen aanvechten bij de rechter. [10]

De Partij voor de Dieren heeft de volgende vragen aan het college:

1. Is het volgens uw college uitgesloten dat de geplande hybride gasgestookte centrale op het ENGIE-terrein significante gevolgen zal hebben voor Natura2000-gebieden, in de zin dat de centrale tot een toename van de stikstofdepositie op stikstofgevoelige habitattypen of leefgebiedtypen zal leiden waar de kritische depositiewaarde (bijna) wordt overschreden? Zo ja, waar baseert u dit op?
2. Maakt het voor uw antwoord op vraag 1 uit of de vergunning voor de oude kolencentrale uit 2007 als referentiesituatie wordt genomen? Graag een korte toelichting.
3. Kan het hernieuwde ontwerpbesluit volgens uw college standhouden indien blijkt dat niet is voldaan aan de voorwaarden uit de rechtspraak voor intern salderen met een beëindigde activiteit, aangezien in dat geval immers sprake is van een toename van de stikstofemissie en -depositie? Graag een korte toelichting.
4. Volgens beide adviezen van de Commissie M.E.R kan niet worden beoordeeld of is voldaan aan de voorwaarden voor intern salderen met een beëindigde activiteit. In hoeverre zijn deze adviezen van invloed geweest op de totstandkoming van uw hernieuwde ontwerpbesluit? Kunt u aangeven op welke onderdelen van het ontwerpbesluit die invloed zichtbaar zou moeten zijn?
5. Blijkt volgens u - zoals de rechtspraak voorschrijft - letterlijk uit de door u aangehaalde stukken dat de oude kolencentrale in 2015 is stilgelegd om de bouw van de betrokken hybride gasgestookte centrale van 500 MW mogelijk te maken? Zo ja, kunt u de relevante passage aanwijzen?
6. Uit recent onderzoek van de WUR blijkt dat de Nederlandse natuur er nog slechter aan toe is dan gedacht.[11] Welke gevolgen heeft de uitkomst van dit onderzoek voor uw beoordeling van de betrokken vergunningaanvraag en zijn deze onderzoeksresultaten voor u een reden om uw ontwerpbesluit van 7 augustus 2023 te herzien? Zo nee, waarom niet?
7. Is de uitkomst van het bij vraag 6 genoemde WUR-onderzoek voor u een reden om beleidsregels voor intern salderen vast te stellen en actief in te zetten op het intrekken van vergunningen voor beëindigde activiteiten (‘lege vergunningen’)? Zo nee, waarom niet?
8. Heeft ENGIE N.V. naar aanleiding van het tweede advies van de Commissie M.E.R. inmiddels een aanvulling op haar M.E.R. geschreven waarin zij eenduidig beschrijft wat de effecten van de stikstofuitstoot van de geplande energiecentrale op Natura 2000-gebieden zijn en met welke maatregelen deze effecten kunnen worden verminderd? Zo ja, waar kunnen wij deze aanvulling vinden? Zo nee, is het hernieuwde ontwerpbesluit dan wel zorgvuldig tot stand gekomen?
9. Bevestigt u de uitlatingen van ENGIE[12] dat er eigenlijk geen concrete plannen zijn om de nieuwe centrale te bouwen en dat het zelfs heel onwaarschijnlijk is dat de centrale er komt? Zo ja, bent u het dan met de Partij voor de Dieren eens dat uw college mogelijk latente stikstofruimte gaat vergunnen, een fenomeen waar we juist vanaf moeten?
10. Bent u bekend met het recente arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie waaruit volgens MOB[13] blijkt dat bij stikstofdepositie niet intern gesaldeerd mag worden? Zo ja, heeft u met dit arrest rekening gehouden bij uw voorgenomen besluit om de betrokken natuurvergunning te verlenen?
11. Vindt u het in deze tijden van klimaatverandering en biodiversiteitsverlies en gelet op de milieuschade, natuurschade en materiële en immateriële schade als gevolg van aardgas- en schaliegaswinningen nog politiek te verdedigen om een natuurvergunning te verlenen voor de bouw van een gasgestookte centrale met een capaciteit van 500 MW? Zo ja, kunt u dit uitleggen?
12. Is het volgens u politiek te verantwoorden dat agrarische ondernemers in de buurt van Natura2000-gebieden via uitkoopregelingen en dure innovaties worden aangespoord om hun stikstofuitstoot terug te dringen, terwijl een natuurvergunning wordt verleend aan een gasgestookte energiecentrale pal naast Natura2000-gebied die tot de toename van stikstofdepositie leidt? Zo ja, kunt u dit uitleggen?

Danielle van de Weerd,

Partij voor de Dieren

[1] https://repository.officiele-overheidspublicaties.nl/externebijlagen/exb-2022-54625/1/bijlage/exb-2022-54625.PDF

[2] Vergunning Nbw 1998 d.d. 21 februari 2007 met zaaknummer 2006-019684

[3] https://www.engie.nl/over-ons/projecten/centrale-gelderland/sloop

[4] Zie o.a. https://www.raadvanstate.nl/uitspraken/@132161/202105797-1-r1/

[5] https://www.commissiemer.nl/docs/mer/p34/p3418/3418_vts_voorlopig_toetsingsadvies.pdf

[6] https://repository.officiele-overheidspublicaties.nl/externebijlagen/exb-2023-38978/1/bijlage/exb-2023-38978.pdf

[7] https://www.commissiemer.nl/docs/mer/p34/p3418/3418_tsea_toetsingsadvies.pdf

[8] https://repository.officiele-overheidspublicaties.nl/externebijlagen/exb-2023-38917/1/bijlage/exb-2023-38917.pdf

[9] https://nijmegen.bestuurlijkeinformatie.nl/Reports/Item/91e88c29-eaae-4b99-9dfc-57f4a77faf00

[10] https://www.gelderlander.nl/nijmegen/ook-nijmegen-wil-nieuwe-gascentrale-tegenhouden-raad-denkt-dat-vergunning-geweigerd-kan-worden~a3894bfc/

[11] https://www.tweedekamer.nl/kamerstukken/brieven_regering/detail?id=2023Z14497&did=2023D34903

[12] https://www.gelderlander.nl/be...

[13] Zie voetnoten 9 en 10.