Schrif­te­lijke vragen Een nieuwe beves­tiging dat innovatie niet leidt tot de beloofde stik­stof­re­ductie

Indiendatum: 16 mei 2023

Afgelopen week werd wederom bevestigd dat technische innovaties die stikstofuitstoot moeten reduceren in praktijk minder goed werken dan wordt voorgehouden.[1] Dit betekent dat duizenden agrarische bedrijven hierdoor meer stikstof uitstoten dan is toegestaan, of in ieder geval dan wat is vergund. Zonder twijfel zal de stikstofdepositie in stikstofgevoelige natuur hierdoor óók groter zijn dan waar vooraf vanuit werd gegaan.

Het WUR-rapport is met name kritisch over de stalvloersystemen die stront en urine scheiden. Er is geen bewijs dat de apparatuur in de nieuwere stalvloeren beter werkt dan veel oudere apparatuur. Bij pluimveehouders en varkensboeren betekent dit dat 25 tot 50% minder emissiereductie wordt behaald dan geclaimd, en dat 50% van de systemen niet doet wat op papier wordt beloofd.[2]

Natuurlijk zorgt de lagere effectiviteit voor onrust onder ondernemers met deze stalsystemen. Het is extra wrang dat het Rijk en de provincie Gelderland veehouders ertoe blijven aanzetten te investeren in deze systemen; dat ondermijnt het vertrouwen in de politiek. Temeer nu provincies kunnen worden gedwongen om vergunningen in te trekken. MOB overweegt al opnieuw via de rechter af te dwingen dat de provincie de uitstoot bij boeren gaat controleren.[3]

In de media worden de uitkomsten van dit nieuwe rapport beschreven als ‘een dreun’ voor het Rijk, maar wij vragen ons af of de overheid ondertussen niet knock-out is geslagen door alle eerdere dreunen op dit vlak. Zo deed de Raad van State vorig jaar nog een aantal uitspraken waaruit duidelijk werd dat bepaalde technische lapmiddelen niet (voldoende) werken.[4] De provincie Brabant heeft hierop haar verantwoordelijkheid genomen door de vergunningverlening tijdelijk stil te leggen.[5]

De rechter is duidelijk. Er mag op grond van de Europese natuurbeschermingsregels alleen toestemming worden gegeven voor (uitbreiding van) een melkveehouderij als zeker is dat beschermde natuur daardoor geen schade oploopt. Door het nieuwste WUR-onderzoek is het duidelijk dat metingen nodig zijn om die zekerheid te verkrijgen. Uw college heeft recent besloten om extra te investeren in de snellere ontwikkeling van een stikstofmeetnet.[6]

Wij hebben hierover de volgende vragen:

1. Hoe kijkt u aan tegen de herbevestiging door het WUR-rapport dat er in praktijk meer stikstof wordt uitgestoten dan ‘de bedoeling’ is, met name in het licht van uw wettelijke verantwoordelijkheid voor natuurbescherming?
2. Hoe neemt u deze herbevestiging van de minder rooskleurige realiteit van technische lapmiddelen mee in de ontwikkeling van de gebiedsprogramma’s in het kader van Vitaal Landelijk Gebied Gelderland (VLGG)?
3. Hoeveel euro heeft de provincie sinds 29 mei 2019 (de ‘PAS-uitspraak’) uitgegeven aan het (laten) ontwikkelen, testen, produceren, installeren, etc. van ‘innovatieve’ stalsystemen om stikstofuitstoot te reduceren? Graag een overzicht.
4. Hoeveel Gelderse ondernemers (ongeveer) hebben te maken met een stalsysteem waarvan nu blijkt dat het minder stikstofreductie realiseert dan waar vanuit werd gegaan? Een schatting is voldoende.
5. Wat gaat u doen met de bedrijven die nu meer uitstoten dan vergund? Gaat u controleren en handhaven in het geval van hogere uitstoot dan vergund? Zo nee, hoe verantwoordt u het bewust gedogen van te hoge stikstofuitstoot en wat doet dit volgens u met het vertrouwen in de rechtsstaat?
6. Wat denkt uw college dat deze zoveelste ‘dreun’ doet met het vertrouwen van boeren in de politiek, en bent u het met onze fractie eens dat we boeren niet langer moeten laten investeren in systemen die de belofte niet waarmaken?
7. Bent u het met onze fractie en experts op het gebied van stikstofbeleid[7] eens dat we de focus moeten leggen op echt bewezen middelen van uitstootreductie, te weten krimp van het aantal dieren? Zo nee, waarom niet?
8. Bent u bereid het voorbeeld van de provincie Brabant te volgen, en de vergunningverlening tijdelijk stop te zetten, bijvoorbeeld tot het stikstofmeetsysteem operationeel is? Zo nee, waarom niet?
9. Houdt uw college er rekening mee dat stikstofmetingen zullen bevestigen dat de innovatieve systemen minder stikstofreductie realiseren dan theoretisch wordt voorgesteld? Hoe ziet u dit vanuit uw wettelijke plicht om te handelen vanuit het voorzorgsbeginsel?

Danielle van de Weerd
Lester van der Pluijm

Partij voor de Dieren

[1] https://www.nrc.nl/nieuws/2023/05/11/dreun-voor-het-rijk-technische-innovaties-die-stikstof-moeten-reduceren-werken-onvoldoende-a4164516

[2] Zie voetnoot 1

[3] Zie voetnoot 1

[4] https://www.raadvanstate.nl/actueel/nieuws/%40132885/emissiearme-stallen/

[5] https://www.omroepbrabant.nl/nieuws/4174972/geen-vergunningen-meer-voor-emissiearme-koeienstallen-in-brabant

[6] https://www.gelderland.nl/nieuws/provincie-investeert-in-meetnet-stikstof-op-bedrijven

[7] https://www.gelderlander.nl/wageningen/oproep-aan-kabinet-na-vernietigend-onderzoek-over-moderne-stallen-geef-geen-subsidie-meer~a988c261/?cb=20b9820291ec9c570372cca75bb14820&auth_rd=1